Όσιος Αμμώνιος, 10 Ιανουαρίου

 Τῆς ἀρετῆς ὁ θεῖος ἐσβέσθη λύχνος,

Λύχνων μυσάντων σαρκικῶν Ἀμμωνίου.

Ο Όσιος Αμμωνάς της Αιγύπτου (επίσης Αμμόνας, Αμμών, Αμμώνιος, στα ελληνικά: Αμμωνάς) ήταν αναχωρητής, μοναχός και Πατέρας της Ερήμου του ανατολικού χριστιανισμού, γεννημένος γύρω στις αρχές του 4ου αιώνα. Ο Αμμωνάς υπήρξε μαθητής του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου και του Παμβώ. Πολλά από τα γνωστά του λόγια και αποφθέγματα βρίσκονται σε έντεκα τμήματα των «Αποφθεγμάτων των Πατέρων της Ερήμου».

Νικόλαος Βελιμίροβιτς

Ο Αμμωνάς τιμάται ως "Αμμών" στις 10 Ιανουαρίου όπως αναφέρεται στο "Προλόγιο του Όχριτ", ένα συναξάριο γραμμένο από τον Νικόλαο Βελιμίροβιτς, όπου αναφέρεται ο 14ετής του αγώνας στη Σκήτη κατά της οργής.

Βίος

Μοναστική ζωή

Ο Αμμωνάς μετακινήθηκε στην αιγυπτιακή έρημο με τα τρία του αδέλφια και τις δύο αδελφές του, επιδιώκοντας να πλησιάσει τον Θεό. Σε κάποια στιγμή της ζωής του, πιθανώς αυτή την περίοδο, πέρασε 14 χρόνια στη Σκήτη. Ήταν πιστός μαθητής του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου και έγινε διάδοχός του στη μονή στο Εξωτερικό Όρος του Πίσπιρ (Αίγυπτος, ανατολικά του Νείλου), όταν ο Αντώνιος μετακινήθηκε το 305 μ.Χ.

Ως επίσκοπος

Ο Τιμόθεος, τότε Επίσκοπος Αλεξανδρείας, άκουσε για τον Αμμωνά και επιθυμούσε να τον χειροτονήσει. Ο Αμμωνάς, μη θέλοντας αρχικά να γίνει επίσκοπος, φέρεται να ακρωτηρίασε το σώμα του για να αποφύγει τη χειροτονία.

Τα ιστορικά δεδομένα παρουσιάζουν αντικρουόμενες πληροφορίες σχετικά με τη χειροτονία του. Στην Επισκοπική Εκκλησία θεωρείται ότι παρέμεινε ερημίτης δια βίου και ότι όχι μόνο αντιστάθηκε στη χειροτονία, αλλά τελικά ποτέ δεν χειροτονήθηκε.

Ωστόσο, ο Αμμωνάς τελικά χειροτονήθηκε χριστιανός επίσκοπος, και του αποδίδονται τουλάχιστον δύο επιστολές του 3ου ή 4ου αιώνα, μεταφρασμένες στα Συριακά (θεωρούνται οι πιο έγκυρες), Λατινικά και Ελληνικά. Οι επιστολές αυτές περιλαμβάνονται μεταξύ των γραμμάτων και νουθεσιών του Αντωνίου. Υπάρχουν και άλλες επιστολές ενός Αμμωνά, οι οποίες όμως δεν μπορούν να αποδοθούν με βεβαιότητα στον Αμμωνά της Αιγύπτου, όπως σημειώνει ο Δρ. Johannes Tromp του Πανεπιστημίου του Leiden.

Οι επαληθευμένες επιστολές του Αμμωνά της Αιγύπτου προσφέρουν σημαντική εικόνα για τον ανατολικό χριστιανικό μοναχισμό στους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού.

Ο Αμμωνάς φέρεται να απεβίωσε στις αρχές του 5ου αιώνα και, σύμφωνα με τον Παλλάδιο της Γαλατίας, ετάφη σε παρεκκλήσιο που ονομαζόταν Ρουφινιανές.