Όσιος Σιλβανός ο εν Παλαιστίνη ασκήσας, 18 Ιανουαρίου

Ο Όσιος Σιλβανός, Παλαιστίνιος στην καταγωγή, ήταν ο ηγούμενος μιας κοινότητας δώδεκα μαθητών στη Σκέτι, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Μάρκος ο Καλλιγράφος. Η ομάδα μετακόμισε στο Σινά το 380 και αργότερα πήγε στη Συρία, όπου εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Γάζας, στον Γεράρ. Ζούσαν σε μια λαύρα, με διάσπαρτα κελλιά και μια κεντρική εκκλησία για προσκύνημα το Σάββατο και την Κυριακή. Λόγω της μεγάλης του αρετής, μια φορά εμφανίστηκε άγγελος για να τον υπηρετήσει. Ο Όσιος Σιλβανός πέθανε πριν το 414 και τον διαδέχθηκε ο μαθητής του Ζαχαρίας.

Ο Όσιος Σιλβανός και ο μαθητής του Ζαχαρίας πήγαν κάποια μέρα σε ένα μοναστήρι. Του έδωσαν κάτι να φάνε λίγο πριν πάρουν το δρόμο, και όταν βγήκαν έξω, ο μαθητής βρήκε λίγο νερό δίπλα στο μονοπάτι και ήθελε να πιει. Ο γέροντας του είπε: «Ζαχαρία, είναι ημέρα νηστείας.» Ο μαθητής του είπε: «Αλλά, πάτερ, δεν φάγαμε ήδη;» Ο γέροντας του είπε: «Αυτό που φάγαμε ήρθε από την ελεημοσύνη, αλλά παιδί μου, ας τηρήσουμε τη δική μας νηστεία.»

Κάποια μέρα, ενώ ο Όσιος Σιλβανός καθόταν με τους αδελφούς, ήταν σε έκσταση και έπεσε με το πρόσωπο στη γη. Μετά από πολύ καιρό σηκώθηκε και έκλαιγε. Οι αδελφοί τον παρακάλεσαν λέγοντας: «Τι συνέβη, πάτερ;» Αλλά εκείνος σιώπησε και έκλαιγε. Όταν επέμειναν να μιλήσει, είπε: «Με πήραν για να δω την κρίση και είδα πολλούς από το δικό μας είδος να καταδικάζονται και πολλούς κοσμικούς να μπαίνουν στη βασιλεία.» Ο γέροντας ήταν γεμάτος συντριβή και δεν ήθελε να βγει από το κελί του. Όταν έπρεπε να βγει, έκρυβε το πρόσωπό του με το καλυμμαύκι του λέγοντας: «Γιατί να επιθυμώ να δω αυτό το επίγειο φως, που είναι άχρηστο;»

Μια άλλη φορά, ο μαθητής του βρήκε τον Αββά Σιλβανό σε κατάσταση έκστασης, με το χέρι του υψωμένο προς τον ουρανό. Ο μαθητής τον άφησε και γύρισε δύο φορές για να τον ελέγξει, αλλά εκείνος παρέμενε στην ίδια στάση. Αργότερα, όταν ο μαθητής ρώτησε τι έκανε ο Σιλβανός κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο Σιλβανός του απάντησε: «Ήμουν άρρωστος σήμερα, παιδί μου.» Αλλά ο μαθητής του έπιασε τα πόδια και του είπε: «Δεν θα σε αφήσω αν δεν μου πεις τι είδες.» Ο γέροντας είπε: «Με πήραν στον ουρανό και είδα τη δόξα του Θεού και έμεινα εκεί μέχρι τώρα και τώρα με έστειλαν πίσω.»

Κάποια μέρα, ενώ ο Όσιος Σιλβανός ζούσε στο όρος Σινά, ο μαθητής του Ζαχαρίας πήγε να κάνει μια δουλειά και είπε στον γέροντα: «Άνοιξε το πηγάδι και πότισέ τον κήπο.» Ο γέροντας βγήκε με το πρόσωπο κρυμμένο στο καλυμμαύκι του, κοιτάζοντας κάτω τα πόδια του. Εκείνη τη στιγμή πέρασε κάποιος αδελφός και, βλέποντάς τον από μακριά, παρατήρησε τι έκανε. Πλησίασε και του είπε: «Πες μου, αββά, γιατί κρύβεις το πρόσωπό σου στο καλυμμαύκι ενώ ποτίζεις τον κήπο;» Ο γέροντας του είπε: «Για να μην δουν τα μάτια μου τα δέντρα, παιδί μου, μήπως αποσπαστεί η προσοχή μου από αυτά.»

Ένας αδελφός πήγε να δει τον Όσιο Σιλβανό στο όρος Σινά. Όταν είδε τους αδελφούς να δουλεύουν σκληρά, είπε στον γέροντα: «Μην κοπιάζετε για την τροφή που φθείρεται. Η Μαρία διάλεξε την καλή μερίδα.» Ο γέροντας είπε στον μαθητή του, Ζαχαρία: «Δώσε στον αδελφό ένα βιβλίο και βάλ’ τον σε κελί χωρίς τίποτα άλλο.» Όταν ήρθε η ενάτη ώρα, ο επισκέπτης περίμενε να τον καλέσουν για το γεύμα, αλλά κανείς δεν τον κάλεσε. Σηκώθηκε, πήγε να βρει τον γέροντα και του είπε: «Οι αδελφοί δεν έφαγαν σήμερα;» Ο γέροντας του απάντησε πως είχαν φάει. Τότε του είπε: «Γιατί δεν με καλέσατε;» Ο γέροντας του είπε: «Γιατί εσύ είσαι πνευματικός άνθρωπος και δεν χρειάζεσαι αυτή τη τροφή. Εμείς, όντες σαρκικοί, θέλουμε να φάμε και γι’ αυτό δουλεύουμε. Αλλά εσύ διάλεξες την καλή μερίδα και διάβασες όλη την ημέρα και δεν θέλεις να φας σαρκική τροφή.» Όταν άκουσε τα λόγια αυτά, ο αδελφός έκανε μια προσκύνηση λέγοντας: «Συγχώρα με, αββά.» Ο γέροντας του είπε: «Η Μαρία χρειάζεται τη Μάρθα. Είναι πραγματικά χάρη στη Μάρθα που η Μαρία επαινείται.»

Κάποια μέρα, κάποιος ρώτησε τον Αββά Σιλβανό: «Πώς ζήσατε, πάτερ, για να γίνετε τόσο σοφός;» Εκείνος απάντησε: «Δεν άφησα ποτέ σκέψη που θα έφερνε την οργή του Θεού στην καρδιά μου.»

Είπαν για τον Αββά Σιλβανό ότι έμενε στο κελί του κρυφά. Είχε μερικά μικρά αποξηραμένα μπιζέλια με τα οποία έκανε εκατό κολιέ για να κερδίζει το ψωμί του. Κάποιος ήρθε από την Αίγυπτο με ένα γαϊδούρι φορτωμένο με άρτους. Χτύπησε την πόρτα και τους άφησε στο κελί. Τότε ο γέροντας, παίρνοντας τα κολιέ, τα φόρτωσε στο γαϊδούρι και το έστειλε πίσω.

Είπαν για τον Αββά Σιλβανό ότι ο μαθητής του Ζαχαρίας βγήκε χωρίς αυτόν και, παίρνοντας μερικούς αδελφούς, μετέφερε το φράχτη του κήπου για να τον μεγαλώσει. Όταν το έμαθε ο γέροντας, πήρε την προβιά του, βγήκε και είπε στους αδελφούς: «Προσευχηθείτε για μένα.» Όταν είδαν τι έκανε, έπεσαν στα πόδια του λέγοντας: «Πες μας τι συμβαίνει, πάτερ.» Ο γέροντας τους είπε: «Δεν θα μπω πίσω, ούτε θα βγάλω την προβιά μου μέχρι να βάλετε το φράχτη στη θέση του όπως ήταν πρώτα.» Έτσι, μετέφεραν ξανά το φράχτη και τον έβαλαν πίσω στη θέση του. Ο γέροντας επέστρεψε στο κελί του.

Ο Όσιος Σιλβανός είπε: «Είμαι δούλος και ο κύριός μου μου λέει: “Κάνε τη δουλειά σου και θα σε ταΐσω, αλλά μην προσπαθήσεις να μάθεις από πού θα σε ταΐσω. Μην προσπαθήσεις να μάθεις αν το έχω ή αν το κλέβω ή αν το δανείζομαι· απλά δουλειά, και εγώ θα σε ταΐσω.” Επομένως, όταν δουλεύω, τρώω τους καρπούς του μεροκάματού μου, αλλά αν δεν δουλέψω, τρώω από την ελεημοσύνη.»

Είπε επίσης: «Η πιο ωραία νηστεία είναι εκείνη που δεν προσέχει ο άνθρωπος, που κρατάει σιωπή και δεν ζητάει τίποτα από κανέναν.»

Βιογραφία

Ο Όσιος Σιλβανός (πέθανε πριν το 414) ήταν ένας Παλαιστίνιος Χριστιανός μοναχός που έζησε τον 4ο και 5ο αιώνα. Ήταν ένας από τους Πατέρες της Ερήμου.

Ο Σιλβανός γεννήθηκε στην Παλαιστίνη. Ηγήθηκε μιας κοινότητας 12 μαθητών στη Σκέτι, στην Αίγυπτο, μεταξύ των οποίων ήταν ο Ζαχαρίας, ο Μάρκος ο Καλλιγράφος, ο Νέτρας (ο οποίος αργότερα έγινε επίσκοπος του Παράν) και ο Ζήνων. Σύμφωνα με τη γεροντική του βιογραφία, είχε το χάρισμα της προφητείας, μαντεύοντας τις ερωτήσεις των μαθητών του και γνωρίζοντας τις αμαρτίες τους πριν τις εξομολογηθούν.

Μετά την επιδρομή των βαρβαρικών φυλών στην Αίγυπτο το 380, η ομάδα μετακόμισε από τη Σκέτι στο Σινά, όπου παρέμειναν περίπου μια δεκαετία ή τουλάχιστον αρκετό καιρό για να γίνει ο Σιλβανός διάσημος και να αρχίσουν να τον επισκέπτονται άνθρωποι από την Αίγυπτο. Η ομάδα φαίνεται να απολάμβανε τη φιλοξενία επισκεπτών και φρόντιζε έναν κήπο.

Αργότερα (περίπου το 390) ο Σιλβανός και οι μαθητές του μετακόμισαν στη Γάζα, όπου εγκαταστάθηκαν κατά μήκος του ποταμού Γεράρ. Εκεί, ακολούθησαν το μοντέλο των ερημητηρίων μοναστηριών της Σκέτι και έχτισαν αρκετά κελλιά κατά μήκος του ποταμού, με μια εκκλησία και έναν οικιακό χώρο που κάλυπτε τις ανάγκες της κοινότητας, παρόμοιο με τις λαύρες της Ιουδαϊκής Ερήμου. Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας απασχολούνταν με προσευχή και διάφορες μορφές χειρωνακτικής εργασίας, ενώ τα Σάββατα και τις Κυριακές συγκεντρώνονταν για κοινές προσευχές και γεύματα και ο Σιλβανός επισκεπτόταν τους άλλους μοναχούς.

Ο Σιλβανός πέθανε κάποια στιγμή πριν το 414 μ.Χ. και τον διαδέχθηκε ο Ζαχαρίας, ένας από τους μαθητές του. Ο Ζήνων, ένας από τους μαθητές του Σιλβανού και αργότερα δάσκαλος του Πέτρου του Ιβηρίου, ίδρυσε ένα άλλο μοναστήρι δύο χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του μοναστηριού του Σιλβανού γύρω στο 440.