Αγία Κυριακή, 26 Φεβρουαρίου
Ἐκ Κυριακῆς οὐδὲ τοῦ ξίφους φόβος,
Τοῦ Κυρίου τὸν θεῖον ἐκβάλλει φόβον.
Η Αγία Κυριακή ήταν η πέμπτη αδελφή της Αγίας Φωτεινής (βλέπε ίδια ημέρα) και μαρτύρησε δια ξίφους.
Επί της βασιλείας του Νέρωνα (54-68), ο οποίος επέδειξε υπέρμετρη σκληρότητα κατά των Χριστιανών, η Αγία Φωτεινή ζούσε στην Καρχηδόνα με τον νεότερο γιο της, τον Ιωσή, και κήρυττε ατρόμητα το Ευαγγέλιο. Ο μεγαλύτερος γιος της, ο Βίκτωρ, πολεμούσε γενναία στον ρωμαϊκό στρατό εναντίον των βαρβάρων και διορίστηκε στρατιωτικός διοικητής της πόλης Αττάλειας στη Μικρά Ασία. Αργότερα, ο Νέρων τον κάλεσε στην Ιταλία για να συλλάβει και να τιμωρήσει τους Χριστιανούς.
Ο Σεβαστιανός, αξιωματούχος στην Ιταλία, είπε στον Άγιο Βίκτωρα: «Ξέρω ότι εσύ, η μητέρα σου και ο αδελφός σου είστε ακόλουθοι του Χριστού. Ως φίλος σου, σε συμβουλεύω να υποταχθείς στη θέληση του αυτοκράτορα. Αν καταδώσεις Χριστιανούς, θα λάβεις τον πλούτο τους. Θα γράψω στη μητέρα σου και στον αδελφό σου, ζητώντας τους να μην κηρύττουν τον Χριστό δημόσια. Ας εξασκούν την πίστη τους κρυφά».
Ο Άγιος Βίκτωρ απάντησε: «Θέλω να γίνω κήρυκας του Χριστιανισμού, όπως η μητέρα μου και ο αδελφός μου». Ο Σεβαστιανός του είπε: «Ω, Βίκτωρα, όλοι γνωρίζουμε τα δεινά που σας περιμένουν». Ξαφνικά, ο Σεβαστιανός αισθάνθηκε έναν οξύ πόνο στα μάτια του. Έμεινε άφωνος και το πρόσωπό του σκοτείνιασε.
Για τρεις ημέρες παρέμεινε τυφλός, χωρίς να βγάλει λέξη. Την τέταρτη ημέρα, αναφώνησε: «Ο Θεός των Χριστιανών είναι ο μόνος αληθινός Θεός». Ο Άγιος Βίκτωρ τον ρώτησε γιατί άλλαξε γνώμη τόσο ξαφνικά. Ο Σεβαστιανός απάντησε: «Επειδή ο Χριστός με καλεί». Σύντομα βαφτίστηκε και αμέσως ανέκτησε την όρασή του. Βλέποντας το θαύμα, βαφτίστηκαν και οι υπηρέτες του.
Η είδηση έφτασε στον Νέρωνα, ο οποίος διέταξε να φέρουν τους Χριστιανούς στη Ρώμη. Τότε, ο ίδιος ο Κύριος εμφανίστηκε στους ομολογητές και τους είπε: «Μη φοβάστε, γιατί εγώ είμαι μαζί σας. Ο Νέρων και όλοι όσοι τον υπηρετούν θα ηττηθούν».
Ο Κύριος είπε στον Άγιο Βίκτωρα: «Από σήμερα, το όνομά σου θα είναι Φωτεινός, γιατί μέσω εσού πολλοί θα φωτιστούν και θα πιστέψουν σε μένα». Έπειτα, ο Κύριος παρότρυνε τους Χριστιανούς να στηρίξουν και να ενισχύσουν τον Άγιο Σεβαστιανό για να αντέξει μέχρι τέλους. Όλα αυτά, καθώς και μελλοντικά γεγονότα, αποκαλύφθηκαν στην Αγία Φωτεινή. Έτσι, εκείνη έφυγε από την Καρχηδόνα μαζί με άλλους Χριστιανούς και πήγε στη Ρώμη.
Στη Ρώμη, ο αυτοκράτορας διέταξε να φέρουν μπροστά του τους Αγίους και τους ρώτησε αν όντως πιστεύουν στον Χριστό. Όλοι οι ομολογητές αρνήθηκαν να απαρνηθούν τον Σωτήρα. Ο Νέρων τότε διέταξε να συνθλίψουν τις αρθρώσεις των δακτύλων τους. Κατά τη διάρκεια των βασανιστηρίων, όμως, δεν ένιωσαν κανέναν πόνο και τα χέρια τους παρέμειναν ανέπαφα.
Ο Νέρων διέταξε να τυφλωθούν οι Άγιοι Σεβαστιανός, Φωτεινός και Ιωσής και να φυλακιστούν, ενώ η Αγία Φωτεινή και οι πέντε αδελφές της, Ανατολή, Φωτώ, Φωτίδα, Παρασκευή και Κυριακή, παραδόθηκαν στην αυτοκρατορική αυλή υπό την επίβλεψη της κόρης του Νέρωνα, Δομνίνας. Η Αγία Φωτεινή κατήχησε και βάφτισε τη Δομνίνα και όλες τις υπηρέτριές της. Επίσης, μετέστρεψε έναν μάγο, ο οποίος της είχε προσφέρει δηλητηριασμένο φαγητό.
Πέρασαν τρία χρόνια και ο Νέρων έστειλε ανθρώπους στη φυλακή για να φέρουν έναν υπηρέτη του. Οι απεσταλμένοι ανέφεραν ότι οι Άγιοι Σεβαστιανός, Φωτεινός και Ιωσής, που είχαν τυφλωθεί, είχαν ανακτήσει την όρασή τους και ότι πολλοί άνθρωποι τους επισκέπτονταν για να ακούσουν το κήρυγμά τους. Όλη η φυλακή είχε μετατραπεί σε έναν φωτεινό και ευωδιαστό τόπο, όπου δοξαζόταν ο Θεός.
Ο Νέρων διέταξε τότε να σταυρώσουν τους Αγίους και να μαστιγώσουν τα γυμνά σώματά τους. Την τέταρτη ημέρα, ο αυτοκράτορας έστειλε υπηρέτες να ελέγξουν αν ζούσαν ακόμα. Καθώς πλησίαζαν τον τόπο των βασανιστηρίων, τυφλώθηκαν. Ένας Άγγελος Κυρίου απελευθέρωσε τους μάρτυρες από τους σταυρούς και τους θεράπευσε. Οι Άγιοι, βλέποντας τους τυφλωμένους υπηρέτες, τους σπλαχνίστηκαν και, με τις προσευχές τους, τους αποκατέστησαν την όραση. Όλοι αυτοί πίστεψαν στον Χριστό και βαφτίστηκαν.
Οργισμένος, ο Νέρων διέταξε να γδάρουν το δέρμα της Αγίας Φωτεινής και να την ρίξουν σε ένα πηγάδι. Ο Σεβαστιανός, ο Φωτεινός και ο Ιωσής είχαν τα πόδια τους ακρωτηριασμένα και ρίχτηκαν σε σκυλιά, ενώ και το δέρμα τους αφαιρέθηκε. Οι αδελφές της Αγίας Φωτεινής υπέφεραν επίσης φρικτά βασανιστήρια. Ο Νέρων διέταξε να τους κόψουν τα στήθη και να τους γδάρουν το δέρμα. Για την Αγία Φωτίδα επιφύλαξε το πιο σκληρό μαρτύριο: τα πόδια της δέθηκαν στις κορυφές δύο δέντρων, τα οποία ήταν λυγισμένα προς το έδαφος. Όταν οι σχοινιά κόπηκαν, τα δέντρα σηκώθηκαν απότομα, διαμελίζοντάς την. Ο αυτοκράτορας διέταξε να αποκεφαλίσουν τις υπόλοιπες. Η Αγία Φωτεινή απομακρύνθηκε από το πηγάδι και φυλακίστηκε για είκοσι ημέρες.
Έπειτα, ο Νέρων τη ρώτησε αν θα θυσίαζε πλέον στα είδωλα. Εκείνη του έφτυσε στο πρόσωπο και τον χλεύασε: «Ω ανόσιε των τυφλών, ασεβή και ανόητε άνθρωπε! Πιστεύεις πως είμαι τόσο ανόητη ώστε να αρνηθώ τον Κύριό μου Χριστό και να θυσιάσω σε είδωλα που είναι τυφλά όπως εσύ;».
Ο Νέρων, εξοργισμένος, διέταξε να την ξαναρίξουν στο πηγάδι, όπου και παρέδωσε το πνεύμα της στον Θεό (+ περ. 66).
