Όσιος Θεοδόσιος ο Θαυματουργός (Ρώσος), 23 Μαρτίου
Δομήτωρ και αρχηγός της μονής του Σωτήρος στην Τοτίμη της Ρωσίας. Δεν έχουμε περισσότερες λεπτομέρειες για το πως προέκυψε ο εορτασμός στην Ελλάδα στις 23 Μαρτίου.
Ο Όσιος Θεοδόσιος της Τοτίμη (αρχές 16ου αιώνα, Βόλογκντα – 28 Ιανουαρίου 1568, Μονή Σωτήρος-Σουμόριν) ήταν ένας από τους αγίους της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που τιμά την μνήμη του στις 28 Ιανουαρίου (10 Φεβρουαρίου) και 2 (15) Σεπτεμβρίου.
«Εκεί, ανάμεσα στις αλμυρές πηγές, ο Θεοδόσιος της Τοτίμη ανοίγει μια νέα, ανεξάντλητη πηγή πνευματικού άλατος και ο ίδιος γίνεται το άλας της γης της Τοτίμη, σώζοντας τις ψυχές και τις καρδιές από τη φθορά...»
Βιογραφία
Ο Θεοδόσιος γεννήθηκε στη Βόλογκντα, πιθανότατα στις αρχές της βασιλείας του Βασιλείου Ιβάνοβιτς (1505–1533). Όταν ενηλικιώθηκε, παντρεύτηκε σύμφωνα με τη βούληση των γονέων του και απέκτησε μία κόρη, τη Μαρίνα.
Μετά τον θάνατο των γονέων και της συζύγου του, αποφάσισε να αφιερωθεί στον μοναχισμό. Άφησε την περιουσία του στους συγγενείς του για την ανατροφή της κόρης του και εισήλθε στη Μονή Σωτήρος-Μεταμορφώσεως του Δημητρίου του Πριλούτσκι στο Βόλογκντα, όπου εκάρη μοναχός.
Το 1554, έλαβε βασιλικό έγγραφο προστασίας και ξεκίνησε την ίδρυση της Μονής Σωτήρος στην Τοτίμη, όπου σε έναν χρόνο έκτισε μια ξύλινη εκκλησία και κελιά για τους μοναχούς.
Η Ερημητική Μονή του Εφραίμ
Το 1560, ο Αρχιεπίσκοπος Ροστόφ Νίκανδρος του ανέθεσε την αναβίωση της εγκαταλελειμμένης Ερημητικής Μονής του Σωτήρος-Αγίου Νικολάου, που βρισκόταν στην περιοχή της Τοτίμη, κοντά στους ποταμούς Ρεζ και Βάγκα.
Ο Θεοδόσιος επένδυσε δικά του μέσα για την αναστήλωση της μονής, όπου ανεγέρθηκαν ναοί προς τιμήν της Μεταμόρφωσης του Κυρίου και του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού.
Τον 17ο αιώνα, η Ερημητική Μονή του Εφραίμ περιήλθε στη δικαιοδοσία της Μονής Αγίου Νικολάου-Ουγκρέσκ. Το 1764, διαλύθηκε και οι ναοί της περιοχής μετατράπηκαν σε ενοριακές εκκλησίες.
Οι Άθλοι του Οσίου
Ο Θεοδόσιος επιδόθηκε σε σκληρή ασκητική ζωή και συγκέντρωσε μια μεγάλη βιβλιοθήκη με λειτουργικά και θεολογικά έργα, συμπεριλαμβανομένων των συγγραμμάτων των Ιωάννη Χρυσοστόμου και Εφραίμ του Σύρου.
Ασκούνταν στην αυστηρότερη μορφή του μοναχισμού, κρατώντας κρυφούς τους άθλους του. Φορούσε σιδερένια αλυσίδα (βερίγες) και έναν σκληρό σάκο από τρίχες (βλασένιτσα), που πλήγωνε το σώμα του μέχρι αιμορραγίας. Κάτω από την κουκούλα του σχήματος φορούσε σιδερένιο κράνος.
Ο Όσιος Σεραφείμ του Σαρώφ έλεγε ότι οι αλυσίδες αυτών των ασκητών, όπως του Θεοδοσίου των Σπηλαίων, του Θεοδοσίου της Τοτίμη και του Αγίου Βασιλείου του Μακαρίου, ήταν το επιστέγασμα του πνευματικού τους αγώνα.
Προβλέποντας το τέλος του, ο Θεοδόσιος συγκάλεσε τους μοναχούς και συνέταξε πνευματική διαθήκη για τη διαχείριση της μονής του μετά τον θάνατό του.
«Σας παρακαλώ, για την αγάπη του Θεού, να μην προδώσετε τη μνήμη μου, να τηρήσετε όσα έχω γράψει και να με αναφέρετε στις προσευχές σας, ώστε να συγχωρεθούν οι αμαρτίες μου...»
Εκοιμήθη στις 28 Ιανουαρίου 1568.
Η Ανακάλυψη των Λειψάνων του
Στις 2 Σεπτεμβρίου 1796, κατά την εκσκαφή θεμελίων για νέο ναό της Μονής Σωτήρος στην Τοτίμη, βρέθηκε ένα φέρετρο με καλά διατηρημένα λείψανα. Αρχικά, η εκκλησιαστική επιτροπή αρνήθηκε να τα αναγνωρίσει ως τα λείψανα του Θεοδοσίου.
Ωστόσο, οι τοπικές αρχές πίεσαν για την αναγνώριση ενός τοπικού αγίου. Μετά από επιθεωρήσεις και αμφιβολίες, το Σεπτέμβριο του 1798, η Ιερά Σύνοδος ανακήρυξε τα λείψανα ως ιερά.
Θαύματα και Τιμή
Καταγράφηκαν περίπου 150 θαύματα του Οσίου Θεοδοσίου μετά την κοίμησή του.
«Στο μοναστηριακό βιβλίο αναγράφονται 146 θαύματα του Θεοδοσίου, και εδώ και καιρό έπαψαν να τα καταγράφουν...»
Στις 17 Απριλίου 1919, τα λείψανά του ανοίχτηκαν από τις σοβιετικές αρχές και μεταφέρθηκαν στο Μουσείο της Βόλογκντα.
Το 1988, κατά τον εορτασμό των 1000 ετών από τον Εκχριστιανισμό της Ρωσίας, επιστράφηκαν στη Ρωσική Εκκλησία και τοποθετήθηκαν στον Ναό του Αγίου Λαζάρου στη Βόλογκντα.
Το 1994, τα λείψανα επέστρεψαν στην Τοτίμη, όπου φυλάσσονταν στον Ναό της Γεννήσεως του Χριστού.
Στις 15 Σεπτεμβρίου 2016, έγινε η μετακομιδή των ιερών λειψάνων στον Καθεδρικό Ναό της Αναλήψεως της Μονής Σωτήρος-Σουμόριν.
Ναοί προς τιμήν του
Στο Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας-Αγίου Ηλία στο Τσέρνιγκοφ υπάρχει ναός αφιερωμένος στον Άγιο Θεοδόσιο της Τοτίμη.
Στο Νίζνι Νόβγκοροντ, ο Καθεδρικός Ναός της Ζωοδόχου Τριάδας περιλαμβάνει παρεκκλήσι προς τιμήν του Οσίου.
Σημασία της Αγιοποίησής του
Ο Θεοδόσιος τιμήθηκε ιδιαίτερα από την αδελφότητα της Μαροσέικης στον Ναό του Αγίου Νικολάου στην Κλιόννικι.
Η Μονή Σωτήρος-Σουμόριν συνεχίζει να αναστηλώνεται, διατηρώντας τη μνήμη του Οσίου Θεοδοσίου ζωντανή.
