Ο Όσιος Μωυσής ήταν αδελφός των Αγίων Εφραίμ του Νοβύ Τορκ (τιμάται 28 Ιανουαρίου) και Γεωργίου. Και οι τρεις υπηρέτησαν τον Άγιο Πρίγκιπα Βόρις του Κιέβου (τιμάται 24 Ιουλίου). Μετά τη δολοφονία του Αγίου Βόριδος στον ποταμό Άλτα το 1015 (όπου σκοτώθηκε και ο Άγιος Γεώργιος), ο Μωυσής κατέφυγε στο Κίεβο και βρήκε καταφύγιο κοντά στην Πρεδισλάβα, κόρη του Βλαδίμηρου του Κιέβου και αδελφή του μελλοντικού πρίγκιπα Ιαροσλάβου του Σοφού. Το 1018, όταν ο βασιλιάς της Πολωνίας Βολοσλάβος κατέλαβε το Κίεβο, ο Μωυσής και οι συνοδοί του αιχμαλωτίστηκαν και μεταφέρθηκαν στην Πολωνία.
Ο Μωυσής, όντας ψηλός και ωραίος στην όψη, προσέλκυσε το ενδιαφέρον μιας πλούσιας Πολωνής χήρας, η οποία τον επιθύμησε και ήθελε να τον εξαγοράσει από την αιχμαλωσία για να τον κάνει σύζυγό της. Ο Μωυσής αρνήθηκε αποφασιστικά να ανταλλάξει την αιχμαλωσία του με τη δουλεία ενός γάμου. Παρά την άρνησή του, η γυναίκα τον εξαγόρασε.
Επιχείρησε με κάθε μέσο να τον σαγηνεύσει, αλλά εκείνος προτίμησε την πείνα από τα πλούσια φαγητά. Τον μετέφερε σε διάφορα μέρη, προσπαθώντας να τον εντυπωσιάσει με πλούτη και δύναμη. Ο Μωυσής της είπε ότι δεν θα αντάλλασσε τα πνευματικά αγαθά με τα φθαρτά του κόσμου και ότι ποθούσε να γίνει μοναχός.
Περνώντας ένας ιερομόναχος από το Άγιον Όρος, τον έκειρε μοναχό. Τότε η Πολωνή διέταξε να τον ξαπλώσουν καταγής και να τον χτυπούν με σιδερένιες ράβδους, ώσπου να ποτιστεί το έδαφος με το αίμα του. Ζήτησε από τον Βολοσλάβο άδεια να κάνει με τον αιχμάλωτο ό,τι θέλει. Κάποτε διέταξε να τον βάλουν στο ίδιο κρεβάτι μαζί της· τον αγκάλιασε και τον φίλησε, αλλά δεν πέτυχε τίποτα.
Ο Όσιος Μωυσής της είπε: «Από φόβο Θεού σε αποστρέφομαι ως ακάθαρτη.» Εκείνη, εξοργισμένη, διέταξε να τον μαστιγώνουν καθημερινά με εκατό πληγές και στο τέλος να τον ευνουχίσουν. Για πέντε χρόνια υπέφερε τα βασανιστήριά της. Τελικά, ο Βολοσλάβος ξεκίνησε διωγμό κατά των μοναχών, αλλά ξαφνικά πέθανε. Ακολούθησε εξέγερση στην Πολωνία, κατά την οποία φονεύθηκε και η χήρα.
Ο Όσιος Μωυσής, αφού ανέκαμψε από τα τραύματά του, επέστρεψε στη Μονή των Σπηλαίων του Κιέβου, φέροντας πάνω του τις πληγές του μάρτυρα και το στέφανο του ομολογητή, ως γενναίος στρατιώτης του Χριστού. Ο Κύριος του έδωσε δύναμη εν μέσω των παθημάτων του.
Κάποιος μοναχός, καταβαλλόμενος από σαρκικό πειρασμό, προσήλθε στον Μωυσή και του ζήτησε βοήθεια, λέγοντας:
«Υπόσχομαι να τηρήσω μέχρι θανάτου ό,τι μου πεις.»
Ο Μωυσής του απάντησε:
«Όσο ζεις, μη μιλήσεις ποτέ σε γυναίκα.»
Ο μοναχός το υποσχέθηκε. Τότε ο Μωυσής, που λόγω των πληγών του βάδιζε μόνο με τη ράβδο του, τον χτύπησε με αυτή στο στήθος και ο αδελφός απαλλάχθηκε αμέσως από τον πειρασμό.
Ο Άγιος Μωυσής ασκήτεψε στο Κίεβο για δέκα χρόνια και εκοιμήθη περίπου το 1043. Ετάφη στις Κοντινές Σπηλιές (Near Caves). Μετά από προσκύνηση στα άγια λείψανά του και θερμή προσευχή, οι μοναχοί βρίσκουν λύτρωση από σαρκικούς πειρασμούς — μεταξύ αυτών και ο Άγιος Ιωάννης ο Πολύπαθος.
ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΕΠΑΙΝΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΩΥΣΗ ΤΟΥ ΟΥΓΓΡΟΥ
του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
Την αγνότητα ενώπιον του Θεού, ο Μωυσής υποσχέθηκε,
Λευτεριά στο πνεύμα, παρ’ ότι δεμένος με αλυσίδες.
Απάντησε στη γυναίκα την πλούσια και αχρείω,
Που ήταν δεμένη με το πάθος, σκλάβα της ακολασίας:
«Ποιος άντρας ποτέ, ακούγοντας γυναίκα,
Έσωσε την ψυχή του που κυριεύτηκε απ’ τα πάθη;
Εξαιτίας γυναίκας, ο Αδάμ εκδιώχθηκε απ’ τον Παράδεισο,
Λόγω της Δαλιδάς, ο Σαμψών χάθηκε δίχως δόξα.
Τον Σολομώντα, τον πάνσοφο, γυναίκα τον αποπλάνησε,
Και στη βλακεία της ειδωλολατρίας τον κατέβασε.
Το κεφάλι του Ηρώδη, γυναίκα το μάγεψε,
Και η τίμια κεφαλή του Προδρόμου Ιωάννη αποκεφαλίστηκε.
Δούλος του Θεού είμαι, ω γυναίκα, άφησέ με·
Γύρε αλλού, στον κόσμο, να βρεις σύντροφο.
Στο θέλημά σου δεν θα υποκύψω,
Δε βλέπω χαρά μαζί σου, μόνο δεσμά.
Η αγνότητα του σώματος είναι αναγκαία, ω γυναίκα,
Μπροστά στον Κύριο, αυτός είναι ο άγιος όρκος μου.
Ούτε κολακείες, ούτε χρυσάφι, ούτε η εξουσία σου·
Ούτε ο νους ούτε το σώμα μου δεν θα παρασυρθούν.
Ο Κύριος είναι Παντοδύναμος, και θα με βοηθήσει,
Ώστε τίμια να κρατήσω τις υποσχέσεις μου.
Ο Θεός είναι Θεός καθαρότητας, καθαρούς μας έπλασε·
Καθαρούς μας θέλει και, ως καθαρούς, μας σώζει.
Για τον Χριστιανό, ω γυναίκα, η αγνότητα είναι δόξα.
Στοχασμός για τη ζωή του Αγίου Μωυσή του Ούγγρου
του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
Καμία επιθυμία δεν καταπολεμάται χωρίς μεγάλο αγώνα. Οι Άγιοι Πατέρες ονόμασαν την πορνική επιθυμία «θάνατο». Όταν ένας πόρνος ελευθερωθεί από αυτήν, είναι σαν να αναστήθηκε από τους νεκρούς.
Για εκείνους που ζουν στον κόσμο, η επιθυμία γεννιέται κυρίως από τα μάτια· ενώ για τους ασκητές, η μάχη είναι με τους λογισμούς και τις φαντασίες. Η Αγία Σάρα, μεγάλη ασκήτρια, βασανιζόταν για τριάντα χρόνια από τον δαίμονα της πορνείας. Τον νικούσε πάντα με προσευχή και τον έδιωχνε. Μια μέρα, το πάθος αυτό εμφανίστηκε σε σωματική μορφή και της είπε:
«Σάρα, με νίκησες!»
Και εκείνη ταπεινά απάντησε:
«Όχι εγώ· ο Χριστός σε νίκησε.»
Από τότε την άφησε για πάντα.
Ο Άγιος Ποιμήν, όταν ρωτήθηκε πώς μπορεί κανείς να πολεμήσει το πάθος, απάντησε:
«Αν συγκρατήσει την κοιλιά και τη γλώσσα του, θα μπορέσει να κυριαρχήσει και στον εαυτό του.»
Ο Άγιος Αντώνιος έλεγε ότι υπάρχουν τρεις κινήσεις στο σώμα:
Η φυσική,
Αυτή που προκαλείται από την ακραία κατανάλωση φαγητού,
Αυτή που έρχεται από τους δαίμονες.
Άλλοι Πατέρες είπαν ότι το πάθος αυτό δυναμώνει και με τον θυμό και την υπερηφάνεια.
Όλοι όμως συμφωνούν πως, πέρα από την εγρήγορση και τον αγώνα του ανθρώπου, είναι απαραίτητη η βοήθεια του Θεού για να ξεριζωθεί πλήρως το βδέλυγμα.
Και ότι είναι δυνατό να ζήσει ο άνθρωπος αγνός, το μαρτυρεί —ανάμεσα σε πολλούς— και ο Άγιος Μωυσής ο Ούγγρος, ο οποίος έζησε πενήντα χρόνια στον κόσμο και δέκα στο μοναστήρι, συνολικά εξήντα χρόνια σε πλήρη παρθενία.
