Ανάμνηση των Εγκαινίων του Ναού της Υπεραγίας Θεοτόκου εν τη Πηγή, 9 Ιουλίου
Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Λέων Α΄ (457–474) έκτισε μια μεγαλοπρεπή εκκλησία έξω από την αυτοκρατορική πόλη της Κωνσταντινούπολης, κοντά στη Χρυσή Πύλη, αφιερωμένη στην Παναγία, αφού έγινε αυτόπτης μάρτυρας ενός θαύματος, όπου ένας τυφλός άνθρωπος ανέκτησε την όρασή του αφού ήπιε από μια πηγή που υπήρχε εκεί. Το προσκύνημα αυτό έγινε πηγή πολλών θαυμάτων.
Οι ιστορικοί Προκόπιος και Κεδρηνός αναφέρουν ότι ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός έχτισε μια νέα, μεγαλύτερη εκκλησία στα τελευταία χρόνια της βασιλείας του (το 559 ή 560), χρησιμοποιώντας υλικά που είχαν περισσέψει από την ανέγερση της Αγίας Σοφίας. Μετά την ανέγερση αυτού του ναού, οι Ρωμαίοι ονόμασαν την Πύλη που βρισκόταν έξω από τα τείχη του Θεοδοσίου Β΄ «Πύλη της Πηγής». Το προσκύνημα αυτό έγινε γνωστό αργότερα ως η Εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής.
Ο εορτασμός του εγκαινιασμού που τιμάται σήμερα, 9 Ιουλίου, πιθανόν αναφέρεται στον ναό που έχτισε ο Ιουστινιανός στα μέσα του 6ου αιώνα. Ωστόσο, επειδή η εκκλησία καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε πολλές φορές, μπορεί να αναφέρεται και σε άλλον εγκαινιασμό. Άλλοι πιθανοί εγκαινιασμοί μπορεί να έγιναν επί βασιλείας της αυτοκράτειρας Ειρήνης της Αθηναίας, του αυτοκράτορα Βασιλείου του Μακεδόνα ή του αυτοκράτορα Ρωμανού Α΄ Λεκαπηνού. Ένας ακόμη εγκαινιασμός έγινε τον 15ο αιώνα, καθώς και τον 19ο για την εκκλησία που υπάρχει εκεί μέχρι σήμερα.
