Πολιτικός Μαζοχισμός: Όταν το Κάψιμο είναι Εθνικό Σπορ
Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, ένα γνώριμο φαινόμενο κάνει την εμφάνισή του – σαν ιός που επιστρέφει κάθε τέσσερα χρόνια: ο πολιτικός μαζοχισμός. Ξέρετε, αυτή η υπέροχη συνήθεια να ψηφίζουμε ΞΑΝΑ και ΞΑΝΑ εκείνους που μας κούρεψαν, μας τάισαν σανό και μετά μας ζήτησαν και τον λογαριασμό. Είναι κάτι σαν το "Stockholm Syndrome", αλλά με σημαία και φυλλάδιο.
1. Οικειότητα με τον Δυνάστη – Ψηφίζουμε Αυτόν Που Ξέρουμε
Αν σου έκλεινε το φως, αν σου ‘κοψε τη σύνταξη, αν σε κορόιδεψε on camera – τουλάχιστον τον ξέρεις, βρε παιδί μου! Μπορεί να είναι ανίκανος, αλλά είναι ο δικός μας ανίκανος. Δεν θα ρισκάρουμε με κάποιον καινούριο που δεν ξέρει καν πώς να μας απογοητεύσει σωστά.
2. Αμνησία: Το Εθνικό Μας Χόμπι
Μνήμη χρυσόψαρου. Σκάνδαλο; Τι σκάνδαλο; Το πολύ-πολύ να γίνει θέμα στο Twitter για 12 ώρες. Μετά; Μια ωραία χορηγούμενη διαφήμιση, ένας ψευτοτσακωμός σε πάνελ, λίγη λάσπη δεξιά-αριστερά και τσουπ! Όλα ξεχάστηκαν. Οι πολιτικοί παίζουν με τη μνήμη μας όπως η γάτα με το ποντίκι – μόνο που εμείς είμαστε και το ποντίκι και η γάτα. Και το τυρί.
3. Φόβος & Ελπίδα: Το Φραπεδάκι του Λαού
Το σύστημα μας σερβίρει έναν καλοφτιαγμένο φραπέ:
☕ Μια δόση φόβου – για το χάος, τους ξένους, την κρίση, τα UFO...
☁️ Μια δόση ελπίδας – για “ανάπτυξη”, για “επενδύσεις”, για “κάτι καλύτερο”.
🧊 Και πολλή, πολλή άγνοια, σαν πάγος.
Το πίνεις, μουδιάζεις, και πας να ψηφίσεις αυτόν που σου έφτιαξε τον φραπέ. Ξανά.
4. Συλλογική Συνενοχή – Το Ρουσφέτι Είναι Εθνική Κληρονομιά
Ξέρω, ξέρω: “εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους”. Ε, ναι. Μόνο που κάποιος γέμισε τη δημόσια διοίκηση με μπατζανάκηδες, εξαδέλφες και κουμπάρους. Όταν το ρουσφέτι είναι πιο σταθερό απ’ την αξιολόγηση, η πολιτική ανηθικότητα γίνεται κοινωνικό συμβόλαιο. Ένα "δούνε και λαβείν" με υπογραφή και σφραγίδα… στο ΚΕΠ.
5. Άρτος, Θεάματα και Facebook Καυγάδες
Όταν δεν φτάνει η ΔΕΗ για να σε κάψει, σε καίει η τηλεόραση. Βλέπεις reality, τσακώνεσαι για το φύλο του αγγέλου και λες "οι πολιτικοί όλοι ίδιοι είναι" – αλλά δεν φταις εσύ, φταίει ο "άλλος". Ο διπλανός. Ο ξάδερφος που ψήφισε "τους απέναντι". Έτσι, το σύστημα τρίβει τα χέρια του και εσύ τρίβεσαι στο Twitter.
Και τα Νέα Κόμματα; Spoiler: Είναι οι Παλιοί με Φρέσκο Foundation
Πάνω που λες “επιτέλους κάτι νέο”, εμφανίζεται ο σωτήρας με το πουκάμισο έξω και τον ενθουσιασμό πρώην φοιτητή ΔΑΠ. Κι όταν σκάψεις λίγο βαθύτερα; Σόι πάει το βασίλειο. Οι «νέοι» πολιτικοί μοιάζουν με καινούρια μοντέλα κινητών: ίδια λειτουργία, απλώς άλλαξαν θήκη και background. Άσε που και αυτοί, κάπου, κάτι σου θυμίζουν. Μάλλον γιατί ήταν στην προηγούμενη κυβέρνηση. Ή στην επόμενη.
Συμπέρασμα: Μας Αρέσει να Πονάμε, Αρκεί να Έχει Wi-Fi
Ο πολιτικός μαζοχισμός δεν είναι απλώς λάθος ψήφος – είναι ψυχολογική επένδυση με διαχρονικά αρνητικό ROI. Θέλει δουλειά, παιδεία και μνήμη για να σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο. Μέχρι τότε, ο «ΔΗΜιΟΚΡΑΤΗΣ» θα παρακολουθεί, θα σχολιάζει και θα λέει το εξής απλό:
«Δεν φταις εσύ που ξαναψήφισες τους ίδιους. Εσύ απλώς έχεις το σύνδρομο της Στοκχόλμης με εκλογικό βιβλιάριο.»
Άνευ αναισθητικού
Γιατί Ξαναψηφίζουμε Αυτούς που μας Καταστρέφουν;
Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, παρατηρείται ένα φαινόμενο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως πολιτικός «μαζοχισμός»: μεγάλα τμήματα του λαού ψηφίζουν ξανά και ξανά πρόσωπα και κόμματα που έχουν αποδεδειγμένα βλάψει τη χώρα – είτε μέσω διαφθοράς, είτε μέσω ανικανότητας, είτε με τη συστηματική λεηλασία του δημόσιου πλούτου.
Αυτό δεν είναι απλώς ένα πολιτικό παράδοξο. Είναι ένα κοινωνιοψυχολογικό φαινόμενο με βαθιές ρίζες στη συλλογική μας ταυτότητα και κουλτούρα.
1. Οικειότητα με τον δυνάστη
Οι πολιτικοί που επανέρχονται στην εξουσία, ακόμα και μετά από σκάνδαλα και αποτυχίες, δεν είναι πάντα «άγνωστοι». Είναι πρόσωπα γνωστά, που καταλαβαίνουμε, που θυμόμαστε και που συνηθίσαμε. Η ψήφος μας, συχνά, δεν εκφράζει ελπίδα, αλλά φόβο για το άγνωστο. Προτιμάμε τον παλιό καταστροφέα από τον νέο άγνωστο.
2. Η συλλογική αμνησία και η λήθη της αγανάκτησης
Η μαζική μνήμη έχει κοντή διάρκεια. Ένα σκάνδαλο που σήμερα μας εξοργίζει, αύριο ξεχνιέται. ΜΜΕ και προπαγάνδα φροντίζουν να αποδυναμώνεται η αντίδραση και να αναθεωρούνται τα γεγονότα. Έτσι, δημιουργείται ένα κοινωνικό περιβάλλον όπου η «τιμωρία» μέσω της κάλπης σπάνια εφαρμόζεται.
3. Φόβος και Ελπίδα: Το τέλειο μείγμα χειραγώγησης
Ο φόβος και η ελπίδα —σε προσεκτικά ζυγισμένες δόσεις— είναι το βασικότερο οπλοστάσιο κάθε επιτυχημένης εξουσίας. Ο φόβος παραλύει: φόβος για το χάος, για τον «άλλο», για την απώλεια σταθερότητας. Είναι το συναίσθημα που μας κρατά προσκολλημένους στο «λιγότερο κακό». Από την άλλη, η ελπίδα κινητοποιεί: όχι με ουσιαστικές προοπτικές αλλαγής, αλλά με ψευδαισθήσεις. Μια αόριστη υπόσχεση ότι «αυτή τη φορά κάτι θα αλλάξει». Αυτό το εκρηκτικό μείγμα —φόβος από το παρελθόν και ψευδο-ελπίδα για το μέλλον— εξουδετερώνει την κριτική σκέψη και παγιδεύει τον πολίτη σε έναν φαύλο κύκλο υπακοής και παθητικότητας. Η χειραγώγηση δεν είναι άμεση καταστολή· είναι τεχνική εξισορρόπησης συναισθημάτων, όπου ο λαός μαθαίνει να υπομένει με προσμονή και να υποτάσσεται με ελπίδα.
4. Συλλογική συνενοχή
Ένα κομμάτι της κοινωνίας ωφελήθηκε ή προσδοκά να ωφεληθεί από τη διαφθορά. Από το ρουσφέτι, από το μέσο, από την εξάρτηση. Όσο υπάρχει προσωπικό όφελος, η πολιτική ανηθικότητα γίνεται αποδεκτή. Έτσι, η συνενοχή γίνεται μαζική και ο πολιτικός μαζοχισμός συντηρείται από την ίδια τη βάση του λαού.
5. Καταστολή της οργής με θεάματα και διχασμό
Η δυσαρέσκεια δεν μετατρέπεται σε ουσιαστική αλλαγή, επειδή εκτονώνεται σε διχαστικά δίπολα, κοινωνικά κουτσομπολιά, τηλεοπτικά «θεάματα» και μίσος προς τον «άλλον». Ο πολίτης αποπροσανατολίζεται. Αντί να στραφεί κατά του συστήματος, στρέφεται εναντίον του διπλανού του. Έτσι, το σύστημα μένει ανέγγιχτο.
Ο πολιτικός μαζοχισμός δεν είναι απλώς λάθος επιλογή — είναι παθολογία. Είναι ένα κοινωνικό σύμπτωμα βαθύτερων πολιτισμικών και ηθικών κρίσεων. Η λύση δεν είναι απλή, ούτε γρήγορη. Απαιτεί παιδεία, ιστορική μνήμη, πολιτική ωριμότητα και συλλογική αυτογνωσία.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι ακόμα και τα νέα κόμματα που εμφανίζονται ως "εναλλακτικά", συνήθως αποτελούν ανακυκλώσεις του ίδιου παλαιού και φθαρμένου πολιτικού συστήματος. Οι «νέοι» πολιτικοί, με ελάχιστες εξαιρέσεις, προέρχονται από τα ίδια τζάκια, τις ίδιες πελατειακές λογικές και τις ίδιες ελίτ. Η ελπίδα που επενδύεται σε αυτούς, συχνά δεν είναι τίποτε άλλο από μια νέα έκφραση της ίδιας παθολογικής προσδοκίας.
