Μακεδονομάχοι του Σώματος Τζουμαγιάς, 1908
Πρώτος από δεξιά ο Ιάκωβος Ι Καφταντζής, μέλος της μυστικής πολιτοφυλακής, ο γνωστός κατόπιν φαρμακοποιός της Ηράκλειας και των Σερρών, φωτογραφία του 1908
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στον καιρό της κατοχής, Θεσσαλονίκη 1998, σ. 216 γράφει: «Οι Μακεδόνες χωριάτες έλεγαν "όσο φυλάει η πουρνάρια, δε φυλάει η Παναγιά". Και ανέβαιναν στο βουνό για να σωθούν. Οι Εβραίοι έσκυβαν το κεφάλι μοιρολατρικά στην τύχη τους. Ελάχιστοι βγήκαν στο βουνό. Μερικοί προτιμούσαν να καταφύγουν με δικά τους μέσα στην Αθήνα. Μα έπεφταν σε Έλληνες συμμορίτες, που καθώς τους πήγαιναν με καΐκι από τη Θεσσαλονίκη για τον Όλυμπο- ήταν ο πιο σίγουρος τρόπος διαφυγής- τους λήστευαν και υστέρα τους έπνιγαν». (Σχόλιο συγγραφέως: Ο διαχωρισμός σε Μακεδόνες χωριάτες και σε Έλληνες συμμορίτες είναι ατυχής και ατυχέστερη η περαιτέρω ευλόγως προκύπτουσα κρίση των καλών δηλαδή Μακεδόνων και των κακών Ελλήνων, όταν γνωστό και καταγεγραμμένο είναι πόσο ο Ελληνισμός -απλοί πολίτες, ιερωμένοι, όργανα της τότε καθεστηκυίας τάξεως κτλ.- βοήθησε στη διάσωση Εβραίων). Όμως η τότε αντίληψη μερίδος κυρίως του αριστερού κόσμου, περί της δημιουργίας Μακεδονικού Αυτόνομου Κράτους. στο πλαίσιο της Βαλκανικής Σοσιαλιστικής Ομοσπονδίας οδήγησε προφανώς τον κ. Καφταντζή στην ατυχή κρίση του εθνολογικού διαχωρισμού των Μακεδόνων από τους Έλληνες.
