Το ξέρατε ότι τμήμα της φάτνη του Χριστού πιστεύεται πως διασώζεται μέχρι σήμερα;

Η Αγία Φάτνη του Χριστού

Η φάτνη είναι το παχνί, το σκαφίδιο ή η θέση μέσα στην οποία τοποθετείται η τροφή των ζώων. Ο Ιωάννης Σταματάκος στο Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσης, Γ’, σ. 2832, ορίζει ότι η φάτνη είναι ξύλινο κατασκεύασμα ή κοιλανθέν τμήμα κορμού δέντρου για την εναπόθεση της τροφής των ζώων. Η λέξη φάτνη (praesepe – praesepium στη λατινική γλώσσα) που φιλοξένησε “τόν Δεσπότην ἡμῶν… κείμενον, ἐσπαργανωμένον, τό φρικτόν ἐκεῖνο καί παράδοξον θέαμα” (Ιω. Χρυσοστόμου, Εις τον μακάριον Φιλογόνιον, ΡG 48, 753), απαντά στο Ευαγγέλιο μόνο του Λουκά και στο μέρος όπου αναφέρεται η διήγηση της Γεννήσεως του Χριστού: Λουκ. 2,7: “καί ἔτεκεν τόν υἱόν αὐτῆς τόν πρωτότοκον καί ἐσπαργάνωσεν αὐτόν καί ἀνέκλινεν αὐτόν ἐν φάτνῃ”. Λουκ. 2,12: “καί τοῦτο ἡμῖν σημεῖον, εὑρήσετε βρέφος ἐσπαργανωμένον καί κείμενον ἐν φάτνῃ”. Λουκ.2,16: “καί ἦλθαν σπεύσαντες, καί ἀνεῦρον τήν Μαριάμ καί τόν Ἰωσήφ καί τό βρέφος κείμενον ἐν τῇ φάτνῃ”. Στη Ρωμαιοκαθολική Βασιλική της Ρώμης Basilica di Santa Maria Maggiore, μία από τις αρχαίες εκκλησίες της Ρώμης, αποθησαυρίζεται μία περίτεχνη λειψανοθήκη η οποία πιστεύεται ότι περιέχει τμήμα της Αγίας Φάτνης του Χριστού (Sacra Culla).

H λειψανοθήκη περιέχει πέντε μαυρισμένες από τον χρόνο σανίδες. Σύμφωνα με την Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, το τμήμα της φάτνης που σώζεται στη Basilica di Santa Maria Maggiore της Ρώμης ήρθε εκεί πιθανότατα από τον Έλληνα Πάπα της Ρώμης Θεόδωρο Α΄ (642-649), ο οποίος γεννήθηκε στα Ιεροσόλυμα.

Υπόδειγμα ξύλινης φάτνης

Σε έρευνα που έγινε το 1893 από το Βατικανό βρέθηκε ότι το ξύλο των πέντε σανίδων είναι από συκομουριά. Από τις πέντε σανίδες, οι δύο θεωρούνται ότι σχηματίζουν ένα Χ και οι υπόλοιπες τρεις ήταν τοποθετημένες στο πάνω μέρος του Χ μαζί με άλλα τμήματα που τώρα λείπουν.

Η υπόθεση ότι δύο από τις σανίδες σχημάτιζαν Χ οδηγεί σε μία ξύλινη φάτνη, αλλά η φάτνη στην οποία ο Ιησούς ως μωρό τοποθετήθηκε μετά τη Γέννησή Του πιστεύεται ότι ήταν κατά πάσα πιθανότητα λαξευμένη στο ασβεστολιθικό τοίχωμα του σπηλαίου της γέννησης, όπως αφήνει επίσης να εννοηθεί και η Ορθόδοξη εικονογραφία της Γέννησης του Χριστού.

Έτσι με τον καιρό αναπτύχτηκαν δύο θεωρίες για τη Sacra Culla. Μία θεωρία υποστηρίζει ότι οι τέσσερεις από τις πέντε σανίδες χρησίμευαν ως υποστηρίγματα της ‘ασβεστολιθικής’ φάτνης με τη μορφή δύο σανιδένιων Χ. Ενώ η άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι οι σανίδες μαζί με άλλα μέρη που λείπουν σήμερα χρησίμευαν για να σχηματίσουν ένα ξύλινο υπόστρωμα στον πάτο της ‘ασβεστολιθικής’ φάτνης.

 Ανάγλυφη ‘ασβεστολιθική’ φάτνη

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι πέντε σανίδες είναι συναρμοσμένες με δύο μεταλλικές ταινίες που σύμφωνα με κάποιους ειδικούς δείχνουν ένα ‘αρχαίο’ τρόπο συναρμολόγησης.

Περαιτέρω έρευνες επί της φάτνης του Χριστού αποκάλυψαν σημειώματα γραμμένα στα ελληνικά στη μία σανίδα από αυτές. Έτσι σήμερα μόνο οι τέσσερεις θεωρούνται ‘αυθεντικές’, και όχι αυτή με τα σημειώματα.

Διακρίνονται καθαρά οι σανίδες της φάτνης του Χριστού στο εσωτερικό της λειψανοθήκης.

Σημειώσεις στα ελληνικά σε μία από τις σανίδες της φάτνης του Χριστού.

Η λειψανοθήκη δεν κατάφερε ακόμα να βρει τι ακριβώς λένε οι σημειώσεις, αλλά φαίνεται ότι είναι σημειώσεις ενός γλύπτη ή καλλιτέχνη για κάποια παραγγελία αγαλμάτων με θρησκευτικό θέμα.

Η πλούσια λειψανοθήκη που περιέχει το υποτιθέμενο τμήμα της φάτνης του Χριστού είναι του 1830 και στολισμένη μεανάγλυφα και αγάλματα.