Το "Χριστουγεννιάτικο δέντρο", ένα παγανιστικό και όχι Χριστιανικό σύμβολο
Το "Χριστουγεννιάτικο δέντρο" είναι το κατεξοχήν χριστουγεννιάτικο σύμβολο. Αλλά τι σχέση έχει το έλατο με τη γέννηση του Ιησού; Καμία.
Σε χειρόγραφο του Βρετανικού Μουσείου, του 13ου αιώνα, αναφέρεται πως το έτος 512 ο αυτοκράτορας Αναστάσιος Α΄ έκτισε έναν ναό στο Τουρ Αμπντίν της Συρίας στον οποίο προσέφερε δύο ορειχάλκινα δένδρα στημένα εκατέρωθεν της Ωραίας Πύλης του Ιερού Βήματος, τα οποία είχαν θέσεις για φώτα.
Σύμφωνα με μια θεωρία, το πρώτο χριστουγεννιάτικο δένδρο με την σημερινή του έννοια εμφανίστηκε στη Γερμανία το 1539 και τα πρώτα στολίδια ήταν συσκευασμένα φαγητά [αργότερα εξελίχθηκαν σε αστραφτερά μπιλιτζίκια]. Αλλά αυτή δεν είναι η μόνη ρίζα του εν λόγω δέντρου...Το έλατο έχει βαθιές ρίζες στην ιστορία που διακλαδώνονται στον χρόνο και τους τόπους. Όσο όμως κι αν ψάξει κανείς, καμία ρίζα του δεν είναι χριστιανική.
Η «Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα» [Encyclopædia Britannica] αναφέρει: «Η λατρεία δέντρων ήταν διαδεδομένη ανάμεσα στους παγανιστές Ευρωπαίους και επέζησε από τη μεταστροφή τους στη Χριστιανοσύνη». Δικό τους έθιμο ήταν το στολισμένο δέντρο μέσα στο σπίτι.
Στην Αγγλία και την Γαλλία, οι Δρυίδες στόλιζαν βελανιδιές με φρούτα και κεριά προς τιμήν των θεών τους. Στα Σατουρνάλια που λέγαμε, οι Ρωμαίοι στόλιζαν δέντρα με καρύδια ή άλλα φαγώσιμα και κεριά. Οι Αιγύπτιοι, οι Κινέζοι κι οι Εβραίοι έφτιαχναν γιρλάντες και στεφάνια από αειθαλή δέντρα - σύμβολα της αιωνιότητας. [Έτσι εξηγείται και το πώς το χριστουγεννιάτικο δέντρο αγκαλιάστηκε από όλο τον κόσμο...όλοι οι λαοί έχουν – ως φαίνεται – στο συλλογικό τους ασυνείδητο, μνήμες από ένα τέτοιο έθιμο...]
Ο Άγγλος ιερομόναχος Άγιος Βονιφάτιος τον 8ο αιώνα μ.Χ., προκειμένου να πατάξει την ειδωλολατρία, αντικατέστησε την ειδωλολατρική δρυ με το έλατο [άλλαξε ο Μανωλιός, έβαλε το δέντρο του αλλιώς]. Ο Μαρτίνος Λούθηρος επίσης, υπήρξε μεγάλος fan του στολισμένου δέντρου. Στην Ελλάδα, το έλατο ήρθε μαζί με τον Όθωνα και την Αμαλία το 1833, πρώτα στο Ναύπλιο και κατόπιν, στην Αθήνα.
Ο Άγγλος συγγραφέας Charles Dickens πάντως, που πρέπει να θεωρείται ο κατεξοχήν υπεύθυνος marketer - διαφημιστής των Χριστουγέννων, πρόβαλε το χριστουγεννιάτικο δέντρο ως βασικό σύμβολο της γιορτής. Βοήθησε κι η δεισιδαιμονία ότι τα αγκαθωτά δέντρα διώχνουν τα δαιμονικά όντα σαν τους καλλικατζάρους. Όταν μάλιστα το στόλισε και η βασιλική οικογένεια της Αγγλίας, το 1841, πασπαλίζοντάς το με βασιλική χρυσόσκονη, το έλατο καθιερώθηκε και με βασιλική σφραγίδα.
Υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι η προέλευση του χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι αρχαιοελληνική [από την αρχαία Ειρεσιώνη, ένα κλαδί στολισμένο με γιρλάντες και καρπούς: καρύδια ή ξερά φρούτα, που κρατούσαν τα παιδιά που έλεγαν τις «καλένδες», τα αρχαία κάλαντα]. Είναι εντυπωσιακό πάντως ότι δεν υπάρχει κανείς που να υποστηρίζει ότι η προέλευσή του είναι χριστιανική. Απλώς η γιορτή χρειαζόταν ένα φαντεζί, λαμπερό σύμβολο. Όπως κι ένα χριστιανικό πρόσχημα. Ολόκληρη η γιορτή άλλωστε είναι το αστραφτερό απαύγασμα του συγκρητισμού.
