Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας. Εορτασμός 20 Ιανουαρίου

Τὶ κοινὸν Εὐθύμιε σοὶ καὶ τῷ βίῳ;

Πρὸς Ἀγγέλους ἄπαιρε τοὺς ξένους βίου

Λῆξε βίου Εὐθύμιος εἰκάδι ἠϋγένειος.

Ο Άγιος Ευθύμιος ο Μέγας (377 – 20 Ιανουαρίου 473) (στην επίσημη αγιολογία Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας) ήταν αββάς στην περιοχή της Παλαιστίνης, και τιμάται ως άγιος και στην Ρωμαιοκαθολική και στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Ο Άγιος Ευθύμιος γεννήθηκε στη Μελιτηνή της Μικράς Αρμενίας. Σύμφωνα με τη Χριστιανική παράδοση, οι γονείς του Παύλος και Διονυσία που ήταν άτεκνοι, είχαν παρακαλέσει για να αποκτήσουν ένα γιο στην εκκλησία του Άγιου Πολύευκτου στην Μελιτηνή, και έδωσαν σ’ αυτόν το όνομα Ευθύμιο από τη μεγάλη χαρά και αγαλλίαση που προκάλεσε η εκπλήρωση των προσευχών τους.

Ο Άγιος Ευθύμιος έλαβε μόρφωση από τον Επίσκοπο Μελιτηνή Ευτρώιο, ο οποίος αργότερα και τον χειροτόνησε και τον τοποθέτησε υπεύθυνο όλων των μοναστηριών στην Επισκοπή της Μελιτηνής. Περίπου 30 χρονών ξεκίνησε κρυφά για προσκύνημα στην Ιερουσαλήμ και παρέμεινε για κάποιο καιρό σε ένα σπήλαιο κοντά σε στη λαύρα Φαράν όπου διαβιούσαν μοναχοί, περίπου 10 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιερουσαλήμ.

Το 411 ο Άγιος Ευθύμιος αποσύρθηκε στην ερημιά με τον επίσης ερημίτη Άγιο Θεόκτιστο, ζώντας σε ένα σπήλαιο στις πλαγιές ενός χειμάρρου. Όταν μαζεύτηκαν γύρω του πολλοί, μετέτρεψαν το σπήλαιο σε εκκλησία και έχτισαν μοναστήρι ηγούμενος του οποίου έγινε ο Άγιος Θεόκτιστος. Ο Ευθύμιος παρόλο που διατήρησε την απομόνωσή του, έδινε οδηγίες στους άλλους..

Μια θαυματουργή θεραπεία που πιστευόταν ότι επιτέλεσε ο Ευθύμιος έκανε γνωστή τη φήμη του πέρα από τα όρια της Παλαιστίνης, και μεγάλα πλήθη έρχονταν να τον επισκεφτούν στην απομόνωσή του, αποσύρθηκε με τον μαθητή του Δομιτιανό στην ερημιά τις Ρούμπα, κοντά στη Νεκρά Θάλασσα, ζώντας για κάποιο καιρό σε ένα βουνό, και αποσυρόμενος κατόπιν στην έρημο.

Όταν τον ακολούθησαν και εκεί μεγάλα πλήθη, επέστρεψε στην περιοχή της μονής του Θεόκτιστου, όπου κατοίκησε σε σπήλαιο. Κάθε Κυριακή ερχόταν στο μοναστήρι για να λάβει μέρος στη Θεία Λειτουργία. Καθώς πολλοί μαθητές των ήθελαν πνευματικό τους, το 420 ίδρυσε μία λαύρα παρόμοια με εκείνη του Φαράν, στη δεξιά πλευρά του δρόμου από την Ιερουσαλήμ στην Ιεριχώ. Η εκκλησία που συνδέθηκε με αυτή τη λαύρα αφιερώθηκε το 428 από τον Ιουβενάλιο, πρώτο Ελληνορθόδοξο Πατριάρχη Ιεροσολύμων.

Όταν η Τέταρτη Οικουμενική Σύνοδος (451) καταδίκασε τα λάθη των Ευτύχιου και Διόσκορου, ήταν κυρίως χάρη στο σεβασμό και την αυθεντία του Ευθύμιου το γεγονός ότι η περισσότεροι Ανατολικοί αναχωρητές αποδέχτηκαν τις αποφάσεις της, όπως και χάρη στην αγιότητα και το βίο του πολλοί αιρετικοί Μανιχαίοι, Νεστοριανοί και Ευτυχιανοί να επιστρέψουν στα δόγματα της Ορθόδοξης πίστης. Μεταξύ αυτών και η Αυτοκράτειρα Αιλία Ευδοκία, η οποία μεταστράφηκε στην ορθόδοξη πίστη από την πιεστικότητα και τις προσπάθειες του Αγίου

Θαύματα

Μεταξύ των θαυμάτων που αποδίδονται στον Άγιο από την παράδοση και την υμνογραφία είναι ο χορτασμός με ελάχιστα ψωμιά 400 ανθρώπων που ήρθαν στο μοναστήρι σε μία μέρα, η μεσίτευση προς άτεκνες μητέρες οι οποίες απέκτησαν παιδιά, η εμφάνιση θείου φωτός απάνω του καθώς τελούσε τη θεία ευχαριστία, και άλλα. Προβλέποντας την ημέρα του θανάτου του προέτρεψε τους μοναχούς να προσευχηθούν μαζί του, και κοιμήθηκε εν ειρήνη την ημέρα Σάββατο 20 Ιανουαρίου 473, επί βασιλείας Λέοντος του Μεγάλου.

Ιερά Λείψανα

Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ευθυμίου φυλάσσονται:

Στο Άγιον Όρος: Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας και Ιερά Μονή Ιβήρων

Στην Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων.

Στην Ιερά Μονή Κύκκου Κύπρου.

Στην Λαύρα του Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως.

Μνήμη

Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 20 Ιανουαρίου (2 Φεβρουαρίου στο Παλαιό Ημερολόγιο), την ημέρα του θανάτου του.

Ἀπολυτίκιον 

Ἦχος δ’.

Εὐφραίνου ἔρημος ἡ σὺ τίκτουσα, εὐθύμησον ἡ οὐκ ὠδίνουσα· ὅτι ἐπλήθυνέ σοι τέκνα, ἀνήρ ἐπιθυμιῶν τῶν τοῦ Πνεύματος, εὐσεβείᾳ φυτεύσας, ἐγκρατείᾳ ἐκθρέψας, εἰς ἀρετῶν τελειότητα. Ταῖς αὐτοῦ ἱκεσίαις, Χριστέ ὁ Θεός, εἰρήνευσον τήν ζωήν ἡμῶν.

Κοντάκιον

Ἦχος πλ. δ’. Ὡς ἀπαρχάς τῆς φύσεως.

Ἐν τῇ σεπτῇ γεννήσει σου, χαράν ἡ κτίσις εὕρατο· καί ἐν τῇ θείᾳ μνήμῃ σου Ὅσιε, τήν εὐθυμίαν ἔλαβε τῶν πολλῶν σου θαυμάτων· ἐξ ὧν παράσχου πλουσίως ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν, καί ἀποκάθαρον ἁμαρτημάτων κηλίδας, ὅπως ψάλλωμεν, Ἀλληλούϊα.

Ὁ Οἶκος

Οἱ ἐν πάσῃ τῇ γῇ μαρτυρήσαντες.

Ἐκ ῥᾳθύμου καρδίας τὴν αἴνεσιν, πῶς προσοίσω ὁ ἄθλιος δέδοικα, καὶ ὑμνήσω τὸν μέγαν Εὐθύμιον; ἀλλὰ τούτου θαρρῶν ταῖς δεήσεσιν, ἐν εὐθυμίᾳ καὶ σπουδῇ πολλῇ, τῇ ᾠδῇ ἐγχειρήσω, καὶ πᾶσιν ἐξείπω αὐτοῦ τὴν πολιτείαν, καὶ τὴν γέννησιν, καὶ πῶς οἱ τούτου γονεῖς ἔψαλλον τό, Ἀλληλούϊα.

Κάθισμα

Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.

Τῷ φωτὶ λαμπόμενος τῷ ἀπροσίτῳ, ὡς ἀστὴρ ἐξέλαμψας, ἐν ταῖς ἐρήμοις, διδαχαῖς, καταφωτίζων Εὐθύμιε, τοὺς ἀδιστάκτῳ ψυχῇ προσιόντας σοι.

Έτερον Κάθισμα

Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Τὰς φροντίδας τοῦ βίου ἀπαρνησάμενος, καὶ Ἀγγέλων τὸν βίον ἀναλαβόμενος, ἐγκρατείᾳ τὴν ψυχὴν κατελάμπρυνας· καὶ θαυμάτων ἐκ Θεοῦ, χάριν ἐδέξω δαψιλῶς, Εὐθύμιε θεοφόρε, ὑπὲρ ἡμῶν ἱκετεύων, τῶν εὐσεβῶς εὐφημούντων σε.

Έτερον Κάθισμα

Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.

Τὴν πτωχείαν τὴν ὄντως τοῦ δι᾿ ἡμᾶς, ἐκ Παρθένου τεχθέντος ἀναλαβών, ἡγήσω τὰ πρόσκαιρα, ὡσεὶ χόρτον Μακάριε· τοῦ γνωστικοῦ γὰρ ξύλου γευσάμενος Ὅσιε, Μοναζόντων ἐδείχθης, Διδάσκαλος ἔνθεος· ὅθεν καὶ πρὸς ζῆλον, Ἀγγελικῆς πολιτείας, διήγειρας ἅπαντας, καὶ πρὸς γνῶσιν τῆς Πίστεως. Σημαιοφόρε Εὐθύμιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Έτερον Κάθισμα

Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.

Ἐγκρατείας ἐλαίῳ τὴν τῆς ψυχῆς, ἐκπληρώσας λαμπάδα πνευματικῶς, ποθῶν τὴν ἀείφωτον, τοῦ Νυμφίου σου ἔλευσιν, προσευχαῖς ἀγρύπνοις, ἐτήρησας, Ὅσιε, καὶ νυμφῶνι τούτου, εὐφραίνει μακάριε· ὅθεν ἐπαξίως τὴν τρυφὴν ἐκομίσω, τὴν ὄντως ἀείζωον, καὶ θαυμάτων ἐνέργειαν. Θεοφόρε Εὐθύμιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.