Η ονομασία του Σιδηροκάστρου ενδεχομένως να οφείλετε στον Ήφαιστο.

Κατά το Στράβωνα οι Σίντιοι ήταν θρακικό φύλο. Άλλοι όμως ιστορικοί υποστηρίζουν πως ήταν Πελασγική φυλή, συγγενική με τους Σιντίους της Σαμοθράκης. Ο Όμηρος τους ονομάζει «Αγριόφωνες» προφανώς λόγω της ομιλίας τους. Ωστόσο η λατρεία του θεού Ηφαίστου, μαρτυρά πως αποτελούσαν ένα μικρό κομμάτι του αρχαίου μεγάλου ελληνικού κόσμου.

Από την αρχαία πόλη του Σιδηροκάστρου φτάσαμε στο σήμερα και την ονομασία της κωμόπολης να είναι Σιδηρόκαστρο. 

Η πόλη ως Σιδηρόκαστρο υπήρχε από τα βυζαντινά χρόνια...ή όχι;;;

Οι αναφορές που έχουμε είναι από το 1606 και μετά, κατα πόσο χρησιμοποιήθηκε το σωστο όνομα; Ενδεχομένως ναι! Ίσως όμως έχει χρησιμοποιηθεί το όνομα που είχε η πόλη τον 17. Αλλά τι γίνεται με το όνομα Timurhifsar;;;

Η παλιότερη ονομασία της κωμόπολης ήταν Δεμίρ Ισάρ, ενώ κάποιες φορές την συναντάμε ως Δεμίρ Χισάρ, Δεμίρ Ισσάρ, Δεμίρισσάριον κτλπ.

Πριν την Ελληνική απόδοση συναντάμε την κωμόπολη με τους λατινικούς χαρακτήρες Demir Hisar, Demirhissar, Demirhisar, Demir Hissar, Demir Isar, Demir-Hisar κτλπ.

Η ονομασία πολλές φορές αποδίδετε στα Ελληνικά ως Σιδερένιο Κάστρο ή κάποιες ως Σιδερένια Κλειδαριά.

Αν πάμε πιο πίσω  θα δούμε σε διάφορες πηγές και χάρτες, ότι το Σιδηρόκαστρο αναφέρεται ως Demir Hissar (Πρώην Τimur Hissar ή Τimurhissar κτλπ)

Λίγο πιο πίσω στον χρόνο το συναντάμε ως Τimur Hissar, Τimurhissar ή ακόμη και Temurhissar κτλπ ενώ παράλληλα αρκετές φορες αναφέρεται ότι οι κάτοικοι το λεν και Demir Hissar.

Υπήρχαν και φορές κατά τις οποίες ο συγγραφέας δεν μπορούσε να αποφασίσει με πιο όνομα θα αναφέρει την πόλη και χρησιμοποιούσε μια το ένα και μια το άλλο (4) Στην χρονική περίοδο αυτή ήταν που επήλθε η αλλαγή του ονόματος από Τimurhissar σε Demir Hissar. Ενώ παράλληλα υπήρχε και η Ελληνική απόδοση ως Σιδηρόκαστρο π.χ το 1839. (4)

Κάποιες φορές μελετώντας βιβλία προς αναζήτηση πληροφοριών για το Σιδηρόκαστρο πέφταμε πάνω σε μια ακόμη εκδοχή, το Σιδηρόκαστρο να αναφέρετε ώς Demir Hifsar, δηλαδή στην λέξη Hifsar αντί να υπάρχουν 2 S, υπήρχε το f και ένα s, )το σύμβολο f υπήρχε ως σίγμα αλλά εδώ αναφερόμαστε στην χρήση του στην ίδια λέξη) κυρίως κατά την περίοδο της αλλαγής από Τimurhissar σε Demir Hissar και πίσω.

Όσο πιο πίσω πάμε προς το Τimurhissar τόσο πιο πολλές φορές συναντάμε την ονομασία ως Timurhifsar. 

Πολλές φορές το βλέπαμε αλλά πιστεύαμε πως επρόκειτο για κάποιο λάθος, κάποια μετάφραση σε μια άλλη γλώσσα.

Πριν λίγες μέρες ξεφυλλίζοντας ένα βιβλίο του 1812 (3) πέσαμε και πάλι πάνω σε αναφορά της πόλης ως Timurhifsar. 

Για άλλη μια φορά μπροστά μας, έπρεπε να το ψάξουμε. Αναζητήσαμε σε διάφορα λεξικά να βρούμε την λέξη hifsar, τουρκικα, γαλλικα, ιταλικά, λατινικά, γερμανικά κτλπ αλλά δεν καταλήξαμε κάπου μέχρι που ψάξαμε στα Χιντι (1). Τα Χιντί είχαν περάσει και στην περσική Οθωμανική γλώσσα (2).

Η λέξη hifsar σε αυτήν την γλώσσα γράφετε ως हिफसार που σημαίνει Ήφαιστος. Σε αντίθεση με hisar, στα Χιντί हिसार που σημαίνει κάστρο.

Ενώ το Timur το συναντάμε στην Ινδονησία και μεταφράζεται ως "Ανατολή ή ανατολικά"

Οπότε η μετάφραση του Timurhifsar θα μπορούσε να είναι ανατολικά του Ηφαίστου ή Ανατολή του Ηφαίστου. 

Αν υπολογίσουμε πως υπήρχε στο Σιδηρόκαστρο λατρεία του Ηφαίστου και τα ευρήματα τα βρίσκουνε δυτικά του Σιδηροκάστρου, και οι 2 ονομασίες έχουν λογική. Υπάρχει φυσικά και το ενδεχόμενο η ονομασία να είναι μια μεταφορά που έχει να κάνει με το ηφαίστειο του Σιδηροκάστρου.

Όλα αυτά είναι μια θεωρεία που ενδεχομένως να μην είναι ορθή μιας και δεν έχουμε ξεκάθαρες πηγές για το πως φτάσαμε στο Timurhifsar και το Timurhissar.

1. Τα Χίντι (हिन्दी), Ινδικά ή ακριβέστερα σύγχρονο πρότυπο Χίντι (मानक हिन्दी μάνακ χίντι), είναι γνωστή διαδεδομένη γλώσσα. Ο όρος Χιντί χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να αναφερθεί σε κατοίκους της περιοχής ανατολικά του Ινδού. Ήταν δανεικό από την κλασική περσική λέξη Χιντί (Χεντί στα ιρανικά περσικά), που σημαίνει "Ινδός", από το ουσιαστικό Χιντ "Ινδία". 

2. Τα οθωμανικά τουρκικά (τουρκικά: Osmanlı Türkçesi) ή οθωμανική γλώσσα (οθωμανικά τουρκικά: لسان عثمانى, lisân-ı Osmânî, επίσης γνωστή ως تركجه, Türkçe ή تركی, Türkî, "Τουρκικά", τουρκικά: Osmanlıca) είναι ποικιλία της τουρκικής γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Δανείζεται, από όλες τις απόψεις, εκτενώς από τα αραβικά και τα περσικά, ενώ το σύστημα γραφής της ήταν το οθωμανικό τουρκικό αλφάβητο. Κατά τη διάρκεια της ακμής της οθωμανικής εξουσίας, το περσικό και το αραβικό λεξιλόγιο αντιπροσώπευαν μέχρι και το 88% του λεξιλογίου τους, ενώ οι λέξεις αραβικής προέλευσης ξεπέρασαν σε μεγάλο βαθμό τις εγγενείς τουρκικές λέξεις. 

3. Το Σιδηρόκαστρο στο βιβλίο Rumeli und Bosna, geographisch beschrieben, 1812

4. π.χ De Thessalonica eiusque agro dissertatio geographica 1839