Άγιος Εάτα του Χέξαμ, 26 Οκτωβρίου

Ο Άγιος Εάτα (Eata) ήταν ένας από τους δώδεκα παίδες που ο Άγιος Aidan (βλέπε 31 Αυγούστου) εκπαίδευσε στο Lindisfarne. O Άγιος Eata έγινε μοναχός, ιερέας και τέλος ηγούμενος του Melrose. Ίδρυσε το μοναστήρι του Ripon στο Yorkshire. Κοιμήθηκε το 686 μ.Χ. και θάφτηκε κοντά στην Εκκλησία του Wilfrid στο Hexham.

Οι επτά αγιοποιημένοι Σάξονες επίσκοποι του Χέξαμ (μέρος 1), πρώην ρερεδός, Αββαείο του Χέξαμ. Το ρερεδός, που αρχικά βρισκόταν πίσω από ένα βωμό, περιλαμβάνει μεγάλους πίνακες των επτά αγιοποιημένων Σάξονων επισκόπων του Χέξαμ. Οι τρεις που φαίνονται σε αυτή την εικόνα είναι (από αριστερά προς τα δεξιά): Άλκμοντ, Εάτα και Ουίλφριντ. {Πηγή: Οδηγός του Αββαείου του Χέξαμ, σ. 18.} Δες το 732190 για μια γενική εικόνα του ρερεδός και το 748677 για τους υπόλοιπους τέσσερις πίνακες.

Οι πίνακες εκτελέστηκαν κατά τη βασιλεία του Εδουάρδου Δ΄ (γεν. 1442), που βασίλευσε από το 1461 έως τον Οκτώβριο του 1470 και από τον Απρίλιο του 1471 μέχρι τον θάνατό του το 1483. Η Μάχη του Χέξαμ, στις 15 Μαΐου 1464, σήμανε το τέλος της σημαντικής λαγκαστριανής αντίστασης στο βόρειο τμήμα της Αγγλίας κατά το αρχικό μέρος της βασιλείας του Εδουάρδου Δ΄.

Εάτα (πέθανε 26 Οκτωβρίου 686), επίσης γνωστός ως Εάτα του Λίντισφαρν, υπήρξε Επίσκοπος του Χέξαμ (Hexham) από το 678 έως το 681, και στη συνέχεια Επίσκοπος του Λίντισφαρν από πριν το 681 έως το 685. Στη συνέχεια μετατέθηκε ξανά στο Χέξαμ, όπου υπηρέτησε μέχρι τον θάνατό του το 685 ή 686. Ήταν ο πρώτος γηγενής της Νορθουμβρίας που κατείχε την επισκοπή του Λίντισφαρν.

Βίος

Ο Εάτα είχε αρχικά μεταφερθεί στο Λίντισφαρν ως παιδί υπό την επίβλεψη του Αϊντάν και εκπαιδεύτηκε ως μοναχός. Επιλέχθηκε ως ένας από τους 12 μοναχούς που επιλέχθηκαν από το Λίντισφαρν για να ιδρύσουν τη νέα θυγατρική μονή στο Μέλρος. Το 651 εκλέχθηκε ηγούμενος του Μέλρος. Περί το 658 εγκατέλειψε το Μέλρος και ίδρυσε μια νέα μονή στο Ρίπον, στη Γιορκσάιρ, παίρνοντας μαζί του τον νεαρό Άγιο Κάθμπερτ, που ήταν ο υπεύθυνος για τη φιλοξενία των επισκεπτών. Το 661, ο βασιλιάς Άλχφριθ της Ντέιρα έδιωξε τον Εάτα από το Ρίπον, αντικαθιστώντας τον με τον Ουίλφριντ ως νέο ηγούμενο. Ο Εάτα επέστρεψε στο Μέλρος.

Ο ιστορικός Μπέιντ περιέγραψε τον Εάτα ως έναν ήπιο και ιδιαίτερα σεβαστό άνθρωπο. Ως διοικητικός, ο Εάτα εφάρμοσε τις ικανότητές του κατά την περίοδο επιδημίας, πολιτικών ταραχών και σημαντικών εκκλησιαστικών αλλαγών.

Το 663, ο Άλχφριθ και ο Ουίλφριντ έπεισαν τον βασιλιά Όσγουιου να συγκληθεί η Σύνοδος του Γουίτμπι για να αποφασιστεί εάν η τοπική Εκκλησία, αγγλική και ιρλανδική, θα συμμορφωνόταν με τις παραδόσεις της καθολικής Εκκλησίας και θα ακολουθούσε το Ρωμαϊκό [ή Δυτικό] Τελετουργικό, ή θα συνέχιζε να διαφοροποιείται όπου συγκρουόταν με τις ιρλανδικές παραδόσεις που εφαρμόζονταν στη Νορθουμβρία. Έτσι θα αποφασιζόταν εάν οι ρωμαϊκές παραδόσεις θα είχαν προτεραιότητα στη Νορθουμβρία σε θέματα όπως η κληρική κουρεία και η ημερομηνία του Πάσχα. Η σύνοδος αποφάσισε να αποδεχθεί τα επιχειρήματα του Ουίλφριντ και του βασιλιά υπέρ των καθολικών παραδόσεων της Ρωμαϊκής Τελετής, τα οποία ο Εάτα, σε αντίθεση με τον Κολμάν του Λίντισφαρν, αποδέχθηκε.

Πριν από το Γουίτμπι, ο ηγούμενος του Λίντισφαρν ήταν επίσης Επίσκοπος του Λίντισφαρν. Μετά τη σύνοδο, αυτοί οι δύο ρόλοι χωρίστηκαν. Ο παλιός ηγούμενος, Κολμάν, επέστρεψε στο Ίονα με 30 Άγγλους μοναχούς. Ο Τούντα επιλέχθηκε ως ο επόμενος Επίσκοπος του Λίντισφαρν και ο Εάτα μεταφέρθηκε από το Μέλρος για να γίνει ηγούμενος του Λίντισφαρν. Διόρισε τον Κάθμπερτ ως προϊστάμενο στο Λίντισφαρν.

Το 678, ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι, Θεόδωρος, χώρισε τη μητρόπολη της Νορθουμβρίας σε δύο νέες επισκοπές. Ο Εάτα έγινε επίσκοπος της Βερνίκια. Η Βερνίκια είχε δύο επισκοπικά καθίσματα, ένα στο Χέξαμ και ένα στο Λίντισφαρν. Ο Εάτα ήταν επίσκοπος ολόκληρης της Βερνίκια για τρία χρόνια, μετά από τα οποία το έδρανο του Χέξαμ ανατέθηκε στον Τρούμπερτ και του Λίντισφαρν στον Εάτα. Μετά το θάνατο του Τρούμπερτ το 684, ο Κάθμπερτ εκλέχθηκε Επίσκοπος του Χέξαμ, αλλά ήταν διστακτικός να αφήσει την ερημητική του κατοικία στο Inner Farne. Μετά την χειροτονία του στο Γιορκ το Πάσχα του 685, ο Κάθμπερτ επισκέφθηκε τον Εάτα, που βρισκόταν στο Μέλρος. Ο Εάτα και ο Κάθμπερτ αντάλλαξαν σύντομα τις επισκοπές τους, και για τον τελευταίο χρόνο της ζωής του ο Εάτα κατείχε το Χέξαμ. Ο Εάτα πέθανε από δυσεντερία στο Χέξαμ το 686, και θάφτηκε στην Βενεδικτίνη Αββαία του Χέξαμ.

Όπως οι περισσότεροι πρώιμοι άγιοι της Αγγλικής Εκκλησίας, ο Άγιος Εάτα αγιοποιήθηκε λόγω της γενικής αναγνώρισης της αγιότητάς του ανάμεσα στους πιστούς στις περιοχές που βοήθησε να εκχριστιανιστούν.

Κληρονομιά

Ο Εάτα θυμάται στην Καππέλα του Αγίου Εάτα και στη Γούρνα του Αγίου Εάτα, και τα δύο στην Άλβι, στη νότια όχθη της λίμνης Άλβι, στη Σκωτία.

Η μόνη εκκλησία αφιερωμένη σε αυτόν στην Αγγλία είναι η Εκκλησία του Αγίου Εάτα στο Άτσαμ της Σρόπσαϊρ, όπου απεικονίζεται σε ένα από τα βιτρό.