Άγιος Φίννιαν του Κλονάρτ, ο θαυματουργός, 12 Δεκεμβρίου
Ο Άγιος Φιννιάν του Κλονάρτ («Cluain Eraird» – επίσης γνωστός ως Finian, Fionán ή Fionnán στα ιρλανδικά· ή Finianus και Finanus στη λατινική μορφή,470–549) – ήταν ένας από τους πρώιμους ιρλανδούς μοναχικούς αγίους, ο οποίος ίδρυσε τη Μονή Κλονάριντ στο σημερινό Κάουντι Μιθ. Οι Δώδεκα Απόστολοι της Ιρλανδίας μαθήτευσαν κοντά του. Ο Φιννιάν του Κλονάριντ (μαζί με τον Έντα του Άραν) θεωρείται ένας από τους πατέρες του ιρλανδικού μοναχισμού.
Ο Φιννιάν γεννήθηκε στο βασίλειο του Λένστερ, γιος του Φίντλογκ. Ο τόπος γέννησής του θεωρείται γενικά μια περιοχή κοντά στη σημερινή πόλη Νιου Ρος. Ήταν μέλος της φυλής Clanna Rudhraighe από τους Ulaid. Ο Άμπαν βάπτισε τον Φιννιάν, και σε νεαρή ηλικία τέθηκε υπό την προστασία του Επισκόπου Φόρτσερν του Τριμ.
Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ο Φιννιάν σπούδασε για κάποιο διάστημα στο μοναστικό κέντρο του Μαρτίνου της Τουρ στη Γαλατία, το οποίο φημιζόταν για την αυστηρότητά του. Αργότερα πήγε στην Ουαλία και συνέχισε τις σπουδές του στη μονή του Κάντοκ του Σοφού, στο Llancarfan της Γκλαμόργκαν. Έμεινε εκεί για χρόνια, στην προσευχή και τη μελέτη. Ο Φιννιάν αντέγραψε κείμενα κλασικών έργων της Ρώμης καθώς και τη Βουλγάτα του Αγίου Ιερώνυμου.
Μετά από παραμονή τριάντα ετών στην Ουαλία, σύμφωνα με τον Codex Salmanticensis, επέστρεψε στην πατρίδα του. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Hickey, «τριάντα χρόνια μακριά από την Ιρλανδία φαίνονται πάρα πολλά, αν λάβουμε υπόψη τα επιτεύγματά του στην Ιρλανδία». Ο Φιννιάν πήγε πρώτα στο Aghowle στο Κάουντι Γουίκλοου, στους πρόποδες του Sliabh Condala, όπου ο βασιλιάς του Λένστερ, Οένγκους, του παραχώρησε τόπο.
Κατόπιν λέγεται ότι ίδρυσε μοναστική κοινότητα στο Skellig Michael ανοιχτά του Κέρρυ (αν και αυτό αμφισβητείται από ιστορικούς). Από εκεί πήγε στη μονή της Αγίας Μπρίτζιντ στο Κιλντέρ. Γύρω στο 520, οδηγήθηκε – σύμφωνα με παράδοση – από άγγελο στο Cluain Eraird (Κλονάριντ, Κάουντι Μιθ) στον ποταμό Μπόιν, που του υποδείχθηκε ως ο τόπος της μελλοντικής του ανάστασης.
Στο Κλονάριντ ο Φιννιάν έχτισε ένα μικρό κελί και έναν ναό από πηλό και πλεκτή ξυλεία και αφιερώθηκε στη μελέτη, την άσκηση και την προσευχή. Η φήμη της σοφίας και της αρετής του εξαπλώθηκε σύντομα, και μαθητές κάθε ηλικίας συνέρρεαν από παντού στη μοναστική του κοινότητα. Η μονή που ίδρυσε βασιζόταν στις πρακτικές των ουαλικών μοναστηριών και στις παραδόσεις των πατέρων της ερήμου, με κέντρο τη μελέτη των Γραφών. Η μοναχική τάξη του Κλονάριντ ήταν γνωστή για την αυστηρότητα και την άσκησή της.
Οι μαθητές του Φιννιάν που αργότερα ίδρυσαν δικές τους μονές αναφέρονται ως αναχωρώντας από το Κλονάριντ κρατώντας βιβλίο, ποιμαντορική ράβδο ή άλλο αντικείμενο, ένδειξη ότι υπήρχε εκεί από νωρίς γραφείο αντιγραφής και εργαστήρια τεχνών.
Το Ποινικόν του Φιννιάν όριζε επιτίμια για τη διόρθωση των αμαρτωλών τάσεων και την καλλιέργεια των αντίστοιχων αρετών. Το κείμενο δείχνει ευρύτατη μόρφωση και αντλεί στοιχεία από τις διδασκαλίες του Ιωάννη Κασσιανού σχετικά με την υπερνίκηση των οκτώ κακών τάσεων: γαστριμαργία, πορνεία, φιλαργυρία, οργή, λύπη, ακηδία, κενοδοξία και υπερηφάνεια.
Ύστερη ζωή και κοίμηση
Στο λειτουργικό γραφείο του Αγίου Φιννιάν αναφέρεται ότι υπήρχαν 3.000 μαθητές που διδάσκονταν ταυτόχρονα στα πράσινα λιβάδια του Κλονάριντ. Ο διδάσκαλος διακρινόταν στην ερμηνεία των Ιερών Γραφών, γεγονός που εξηγεί τη μεγάλη απήχηση των διδασκαλιών του. Το χάρισμα της διδασκαλίας του και η αφοσίωσή του στο ασκητικό ιδεώδες ενέπνευσε μια ολόκληρη γενιά. Το Κλονάριντ προσείλκυε μαθητές και από την Ευρώπη.
Ο Κίραν του Κλονμακνόις και ο Κολούμπα της Αϊόνα είναι ανάμεσα στους πολλούς που μαθήτευσαν κοντά του και αργότερα μετέφεραν τη γνώση του σε άλλα μέρη με μεγάλη επιτυχία.
Ο Φιννιάν πέθανε από πανούκλα το 549. Ο Hickey σημειώνει ότι, αν λάβουμε υπόψη τα πραγματικά του επιτεύγματα (και όχι την «φανταστική» ηλικία των 140 ετών που του αποδίδει ο βιογράφος του), πιθανόν να πέθανε γύρω στα 60–65. Τάφηκε στον δικό του ναό στο Κλονάριντ.
Η αδελφή του Φιννιάν, η Ρέγκναχ, ήταν ηγουμένη του Kilreynagh, κοντά στη σημερινή πόλη Banagher.
Τιμή και μνήμη
Το Κλονάριντ έγινε σημαντική σχολή, χάρη στους πολλούς μαθητές του που αργότερα ίδρυσαν άλλες μονές. Για αιώνες μετά τον θάνατό του, η σχολή συνέχισε να είναι διάσημη ως κέντρο ερμηνείας των Γραφών. Τα λείψανα του Φιννιάν φυλάσσονταν σε κιβωτό στο Κλονάριντ έως το 887, οπότε και η κιβωτός καταστράφηκε.
Τον 11ο αιώνα η σχολή υπέστη μεγάλες ζημιές από τους Δανούς, με τη βοήθεια δύο Ιρλανδών, του O'Rorke του Breifney και του Dermod McMurrough. Με τη μεταφορά της έδρας της επισκοπής του Μιθ από το Κλονάριντ στο Τριμ το 1206, η παλαιά δόξα του Κλονάριντ έσβησε.
Η εορτή του Αγίου Φιννιάν είναι στις 12 Δεκεμβρίου, όπως μαρτυρείται πρώτη φορά σε ισπανικό μηνολόγιο του 9ου αιώνα. Αργότερα η μονή του Κλονάριντ πέρασε υπό την επιρροή των Uí Néill και μοιραζόταν κοινό ηγούμενο με το Κιλντέρ ή το Κλονμακνόις.
