Όσιος Παύλος Αρχιεπίσκοπος Νεοκαισαρείας, 23 Δεκεμβρίου

Όντως ο Παύλος κατά Παύλον ην φέρων,

Tα του Xριστού στίγματα τη σαρκί ξένως.

Ο Όσιος Παύλος έζησε στα χρόνια του βασιλιά Λικινίου (307 - 323 μ.Χ.) και ήταν επίσκοπος Νεοκαισάρειας.  γνωστός κυρίως από τους διωγμούς που υπέστη λόγω της πίστης του, κατά τη διάρκεια της Α' Οικουμενικής Συνόδου στη Νίκαια το 325 μ.Χ.

Σύμφωνα με τον Θεοδώρητο, ο Παύλος «είχε στερηθεί τη χρήση και των δύο χεριών του λόγω της εφαρμογής πυρακτωμένου σιδήρου, με τον οποίο τα νεύρα που ελέγχουν τους μυς είχαν συσταλεί και καταστραφεί».

Ξακουστός για την αρετή του ο Παύλος, τον κάλεσε ο Λικίνιος με την ελπίδα ότι θα μετέστρεφε το φρόνημά του. Αφού ούτε με απειλές, ούτε με υποσχέσεις κατάφερε να κλονίσει την πίστη του, διέταξε να τον κάψουν με πυρωμένα σίδερα στα χέρια. Κατόπιν τον εξόρισε σε κάποιο φρούριο, κοντά στον ποταμό Ευφράτη, όπου έμεινε μέχρι που κατέβηκε ο Μεγάλος Κωνσταντίνος στην Ανατολή. Τότε απελευθερώθηκε, μαζί με άλλους κρατούμενους και ο Παύλος επανήλθε στην επισκοπή του.

Στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο, που έγινε στη Νίκαια της Βιθυνίας, έλαβε μέρος και έδειξε τα τραύματά του, τα οποία ο Μέγας Κωνσταντίνο. Στο τέλος της Συνόδου, ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος υποδέχθηκε τους συμμετέχοντες και φίλησε τα καμένα και παραμορφωμένα χέρια του Παύλου.. Κατόπιν ο Όσιος Παύλος γύρισε στην επαρχία του, όπου μετά από λίγα χρόνια απεβίωσε ειρηνικά.

Η μνήμη του εορτάζεται στις 23 Δεκεμβρίου στην Ορθόδοξη Εκκλησία.