Άγιος Ιερεμίας Α' Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, 13 Ιανουαρίου
Ο Ιερεμίας Α΄ υπήρξε Οικουμενικός Πατριάρχης από το 1522 μ.Χ. ως το 1546 μ.Χ., με μία διακοπή το έτος 1526 μ.Χ.
Καταγόταν από τη Ζίτσα της Ηπείρου και εξελέγη Μητροπολίτης Σόφιας προ του 1513 μ.Χ. Είχε περιορισμένη μόρφωση, αλλά ήταν πολύ δημοφιλής και είχε μεγάλες διοικητικές ικανότητες.
Εξελέγη από την Ιερά Σύνοδο Οικουμενικός Πατριάρχης με την στήριξη του άρχοντα Κωνσταντίνου Κουνούπη στις 31 Δεκεμβρίου του 1522 μ.Χ., καταβάλλοντας ως δώρο στον Σουλτάνο 500 νομίσματα φραγκικής κοπής και 3.500 φλουριά ως ετήσια οφειλή.
Περί τον Απρίλιο ή Μάιο του 1524 μ.Χ., και ενώ βρισκόταν σε περιοδεία στην Κύπρο, Αίγυπτο, Παλαιστίνη και το όρος Σινά, ανέβηκε αντικανονικά στον Θρόνο ο Σωζοπόλεως Ιωαννίκιος. Με τη βοήθεια των Πατριαρχών Αντιοχείας και Αλεξανδρείας, ο Ιερεμίας κατόρθωσε να ανατρέψει την πραξικοπηματική εκλογή και ο Ιωαννίκιος καθαιρέθηκε από δύο Συνόδους, μία στα Ιεροσόλυμα και μία στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ιερεμίας αποκαταστάθηκε επισήμως στις 24 Σεπτεμβρίου 1525 μ.Χ. με βεράτιο του Σουλτάνου Σουλεϊμάν Α΄ και έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τον κλήρο και τον λαό της Κωνσταντινούπολης, αποκτώντας στο εξής μεγάλη επιρροή.
Επί των ημερών του (1536 μ.Χ.), το πρώην Κελί Σταυρονικήτα, το οποίο ανήκε από το 1287 μ.Χ. στην Μονή Κουτλουμουσίου και στη συνέχεια, ως το 1533 μ.Χ., στην Μονή Φιλοθέου, εκχωρήθηκε σε αυτόν από την Ιερά Κοινότητα και αναβιβάστηκε σε Μονή Σταυρονικήτα, γινόμενη έτσι η εικοστή μονή του Αγίου Όρους.
Κατόπιν προσκλήσεως της Ιεράς Κοινότητος, ο Πατριάρχης Ιερεμίας ενεπλάκη προσωπικά στην ανοικοδόμηση της Μονής, της οποίας αναδείχτηκε ευεργέτης και την οποία ανακήρυξε σταυροπηγιακή το 1544 μ.Χ.
Κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του κατάφερε να σώσει πολλές εκκλησίες, οι οποίες απειλούνταν να κατεδαφιστούν από τους Τούρκους, χρησιμοποιώντας το επιχείρημα ότι η Πόλη παραδόθηκε και δεν αλώθηκε. Επίσης, το 1537 μ.Χ. πέτυχε την έκδοση διατάγματος του Σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, με το οποίο σταματούσε η μετατροπή εκκλησιών της Κωνσταντινούπολης σε τζαμιά, απόφαση που όμως δεν επιβεβαιώθηκε από τους διαδόχους του.
Φαίνεται ότι επί της Πατριαρχίας του καθιερώθηκε το εμβατοίκιον, δηλαδή να δίνουν οι αρχιερείς, με την εκλογή τους, χρηματικό δώρο στο Πατριαρχείο για την οικονομική του στήριξη.
Τον Οκτώβριο του 1538 μ.Χ. δώρισε μέρος της περιουσίας του στο Πατριαρχείο.
Πατριάρχευσε μέχρι το 1546 μ.Χ., οπότε ασθένησε. Παραιτήθηκε από τον Θρόνο, εκάρη μεγαλόσχημος μοναχός με το όνομα Ιωάννης και πέθανε στην Βράτσα της επαρχίας Τυρνόβου στη Βλαχία, στις 13 Ιανουαρίου 1546 μ.Χ.
Στις 10 Ιανουαρίου 2023 μ.Χ. η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποφάσισε την κατάταξη του Πατριάρχη Ιερεμία Α΄ στο Αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Λειτουργικά κείμενα
Τροπάριον – Ήχος Δ'
Ἡ ἀλήθεια τῶν πραγμάτων σὲ τῷ ποιμνίῳ σου ἐξεδείξατο κανόνα πίστεως, / εἰκόνα πραότητος, καὶ διδάσκαλον ἐγκρατείας. / Διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά, / τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια. / Ἱεράρχα Ἱερεμία, Πάτερ ἡμῶν, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον – Ήχος Β'
(Κατὰ τὸ «Τὰ ἄνω ζητῶν...»)
Ἱεράρχα Ἱερεμία, θεῖε βροντὴ, πνευματικὴ σάλπιγξ, / φυτευτὴς τῆς πίστεως, καὶ κλαδευτὴς τῶν αἱρέσεων, μέγας τῆς Τριάδος θερμὸς φίλος, / παριστάμενος ἐνώπιον Θεοῦ μετὰ τῶν Ἀγγέλων, / πρέσβευε ἀδιαλείπτως ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.
