Όσιος Μάξιμος ο Καυσοκαλυβίτης, 13 Ιανουαρίου

 Παρήλθε πάντας αρεταίς ο Μάξιμος,

Καν τοις χρόνοις ήσκησε νυν τοις εσχάτοις.

Ο Όσιος Μάξιμος, κατά κόσμο Μανουήλ, γεννήθηκε στην πόλη Λάμψακο από ευσεβείς γονείς οι οποίοι τον ανέθρεψαν με παιδεία και νουθεσία Κυρίου. Εκάρη μοναχός σε μοναστήρι του όρους Γάνου και μετά από σύντομη παραμονή σε Κωνσταντινούπολη και Θεσσαλονίκη, κατέληξε στην Μονή της Λαύρας στο Άγιο Όρος. Λόγω των συχνών μετακινήσεων του έκαιγε την καλύβα του για να ασκείται στην πλήρη ακτημοσύνη. Γι αυτό το λόγο ονομάσθηκε Καυσοκαλύβης. Εκοιμήθη ειρηνικά το 1365 μ.Χ. σε ηλικία 95 ετών.

Βιογραφία 

Ο Άγιος Μάξιμος ο Καυσοκαλύβης μορφώθηκε στην εκκλησία της Παναγίας στη Λάμψακο. Σε ηλικία δεκαεπτά ετών εγκατέλειψε το πατρικό του σπίτι, έγινε μοναχός και υπάκουσε στον Γέροντα Μάρκο, τον καλύτερο πνευματικό καθοδηγητή στη Μακεδονία. Μετά τον θάνατο του διδασκάλου του, ο άγιος ασκήθηκε υπό την καθοδήγηση διαφόρων ερημιτών Πατέρων που ζούσαν εξαιρετικά αυστηρή ζωή. Όταν έφτασε στην Κωνσταντινούπολη, ο Άγιος Μάξιμος βρισκόταν συνεχώς στην εκκλησία της Παναγίας των Βλαχερνών, σαν να είχε εγκατασταθεί στην είσοδό της.

Από τη νεότητά του, ο Άγιος Μάξιμος είχε μεγάλη αγάπη για την Παναγία. Την παρακαλούσε συνεχώς να του χαρίσει το χάρισμα της αδιάλειπτης νοεράς προσευχής. Μια μέρα, καθώς προσκυνούσε την εικόνα της, ένιωσε μια ζεστασιά και μια φλόγα να εισέρχονται στην καρδιά του από την εικόνα. Η φλόγα δεν τον έκαψε, αλλά ένιωσε μια γλυκύτητα και συντριβή μέσα του. Από τότε, η καρδιά του άρχισε να επαναλαμβάνει μόνη της την ευχή του Ιησού. Με αυτόν τον τρόπο, η Παναγία εκπλήρωσε το αίτημά του.

Ο Άγιος Μάξιμος εκπλήρωσε την υπακοή του στη Μονή του Αγίου Αθανασίου στον Άθω. Για να κρύψει τα ασκητικά του κατορθώματα της νηστείας και της προσευχής, και για να αποφύγει τη φήμη, συμπεριφερόταν σαν ανόητος. Μια μέρα, είδε σε όραμα την Παναγία, που του είπε να ανέβει στο βουνό. Στην κορυφή του Αγίου Όρους προσευχήθηκε για τρεις ημέρες και νύχτες. Ξανά, η Παναγία εμφανίστηκε περιτριγυρισμένη από αγγέλους, κρατώντας τον θείο Της Υιό στην αγκαλιά Της.

Ο άγιος, προσκυνώντας, άκουσε την Παναγία να του λέει: «Λάβε το χάρισμα κατά των δαιμόνων… και εγκαταστάσου στους πρόποδες του Άθωνα, διότι αυτό είναι το θέλημα του Υιού Μου». Του είπε ότι θα φτάσει τα ύψη της αρετής και θα γίνει δάσκαλος και οδηγός για πολλούς. Καθώς δεν είχε φάει για αρκετές ημέρες, του δόθηκε ουράνιος άρτος. Μόλις τον έβαλε στο στόμα του, περιβλήθηκε από θεϊκό φως και είδε την Παναγία να ανεβαίνει στον ουρανό.

Ο Άγιος Μάξιμος διηγήθηκε το όραμά του σε έναν Γέροντα που ζούσε κοντά στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία στο Κάρμηλο. Ο Γέροντας ήταν δύσπιστος, αλλά ο άγιος μετέτρεψε την αμφιβολία του σε όφελος. Υποκρινόταν ότι ήταν ελαφρώς τρελός για να κρύψει τα μεγάλα ασκητικά του κατορθώματα, τις στερήσεις, τις δυσκολίες και τη μοναξιά του. Ο Άγιος Μάξιμος δεν ζούσε σε μόνιμη κατοικία, αλλά περιπλανιόταν από τόπο σε τόπο σαν τρελός. Όποτε μετακινούνταν, έκαιγε την καλύβα του. Έτσι, τον αποκαλούσαν «Καυσοκαλύβη», δηλαδή «Κατακαυτή Καλυβιών».

Στο Άγιον Όρος, γνωρίζοντας τις ακραίες στερήσεις και τις θλίψεις του Αγίου Μαξίμου, για μεγάλο διάστημα τον περιφρονούσαν, παρόλο που είχε φτάσει στο ύψος και την τελειότητα της πνευματικής ζωής. Όταν ο Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης (8 Αυγούστου) έφτασε στον Άθωνα, συνάντησε τον άγιο. Μετά από συνομιλία μαζί του, άρχισε να τον αποκαλεί επίγειο άγγελο. Ο Άγιος Γρηγόριος έπεισε τον Άγιο Μάξιμο να σταματήσει να συμπεριφέρεται σαν ανόητος και να ζήσει σε ένα μέρος, ώστε άλλοι να ωφεληθούν από την πνευματική του εμπειρία. Ακούγοντας τα λόγια του Αγίου Γρηγορίου και τις συμβουλές άλλων Γερόντων, ο Άγιος Μάξιμος επέλεξε μια μόνιμη κατοικία σε μια σπηλιά κοντά στον φημισμένο Γέροντα Ησαΐα.

Γνωρίζοντας το χάρισμα της διορατικότητάς του, οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες Ιωάννης Παλαιολόγος (1341-1376) και Ιωάννης Καντακουζηνός (1341-1355) τον επισκέφθηκαν και έμειναν έκπληκτοι από την εκπλήρωση των προφητειών του. Ο Θεοφάνης, ηγούμενος της μονής Βατοπαιδίου, έγραψε για τον Άγιο Μάξιμο: «Καλώ τον Θεό ως μάρτυρα, ότι είδα ο ίδιος πολλά από τα θαύματά του. Μια φορά, για παράδειγμα, τον είδα να μεταφέρεται στον αέρα από έναν τόπο σε άλλο. Άκουσα, επίσης, την προφητεία του για μένα, ότι πρώτα θα γινόμουν ηγούμενος και μετά μητροπολίτης της Οχρίδας. Μου αποκάλυψε ακόμα πώς θα υποφέρω για την Εκκλησία».

Ο Άγιος Μάξιμος εγκατέλειψε τη μοναξιά του λίγο πριν από τον θάνατό του και εγκαταστάθηκε κοντά στη Μονή του Αγίου Αθανασίου, όπου παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο σε ηλικία 95 ετών (+ 1354). Μετά τον θάνατό του, όπως και στη ζωή του, ο Άγιος Μάξιμος δοξάστηκε με πολλά θαύματα.

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλ. ἀ’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Μητρικῆς ἐκ νηδύος Ὅσιε Μάξιμε, ἐκλογῆς ὡς δοχεῖον ἀνατεθεῖς τῷ Θεῷ, τοῦ θείου γνόφου ὡς Μωσῆς κατηξίωσαι, καὶ τὰ πόρρω προορᾶν, κατὰ τὸν μέγον Σαμουήλ, τοῦ Ἄθω τὸ θεῖον θαῦμα, τῆς Θεοτόκου ὁ μύστης ἡ καὶ πρεσβεύεις Πάτερ ὑπὲρ ἠμῶν.