Άγιοι Σπεύσιππος, Ελάσιππος, Μέσιππος οι αυτάδελφοι και Νεονίλλη η μαμμή αυτών, 16 Ιανουαρίου
Εις τον Πεύσιππον, Ελάσιππον και Μέσιππον.
Κἂν ὧσιν ἱππεῖς, κλήσεων σημασίᾳ,
Πεζοὶ τρέχουσι τρίδυμοι τρεῖς πρὸς φλόγα.
Εις την Νεονίλλαν.
Νεονίλλα γραῦς· ἀλλὰ πῦρ ἀνημμένον,
Ὥς πὲρ τις ἀκμάζουσα καρτερεῖ νέα.
Οι Άγιοι Μάρτυρες Σπεύσιππος, Ελάσιππος και Μέσιππος ήταν τρίδυμοι αδελφοί και κατάγονταν από την Καππαδοκία της Μικράς Ασίας. Είχαν ασκηθεί να ημερώνουν τους μικρούς και ατίθασους ίππους. Πατροπαράδοτη θρησκεία είχαν την ειδωλολατρική, αλλά ήταν Χριστιανή η γιαγιά τους Νεονίλλη, η οποία έφερε και τους τρεις εγγονούς της στην αλήθεια του Χριστού.
Η αλλαγή της πίστεώς τους δεν άργησε να γίνει γνωστή. Τους συνέλαβαν και τους προκάλεσαν να αρνηθούν τον Χριστό. Εκείνοι όμως ομολόγησαν με γενναιότητα την πίστη τους στον Κύριο και κατέθεσαν την μαρτυρία της συνειδήσεώς τους. Οι ειδωλολάτρες εξοργισμένοι τους έριξαν στη φωτιά. Έτσι και οι τρεις ευλογημένοι αυτοί νέοι, έλαβαν το στέφανο του μαρτυρίου.
Η γιαγιά τους, Νεονίλλη, έμαθε το μαρτύριο των τριών εγγονών της. Και ευχήθηκε να αξιώσει ο Άγιος Θεός, να τελειώσει θεαρέστως και τη δική της πρόσκαιρη ζωή. Μαρτύρησε και αυτή, για να συναντήσει τους Μάρτυρες εγγονούς της στα αθάνατα σκηνώματα της θείας μακαριότητας.
Βιογραφία
Οι Άγιοι Μάρτυρες Σπευσίππος, Ελευσίππος, Μελευσίππος και η γιαγιά τους Λεονίλλα μαζί με τους Νέον, Τούρβο και Ιωνίλλα έπαθαν μαρτύριο στη Γαλλία (σύμφωνα με άλλη εκδοχή στην Καππαδοκία) τον δεύτερο αιώνα, κατά τη διάρκεια της δίωξης του Μάρκου Αυρηλίου (161-180).
Η Λεονίλλα έλαβε το Βάπτισμα σε μεγάλη ηλικία από έναν από τους μαθητές του Αγίου Πολυκάρπου, Επισκόπου Σμύρνης, και αργότερα έπεισε τα τρία εγγόνια της (που ήταν τρίδυμα) να πιστέψουν στον Χριστό. Τα αδέλφια, με ζήλο για τον Κύριο, κατέστρεψαν τα είδωλα και επέκριναν τους ειδωλολάτρες για την ανοησία τους. Ο δικαστής διέταξε τη Λεονίλλα να πάει στη φυλακή και να πει στα εγγόνια της να αρνηθούν τον Χριστό και να προσκυνήσουν τα είδωλα. Αντί γι' αυτό, τους επαίνεσε για το θάρρος τους και την ακλόνητη ομολογία πίστης τους. Και οι τρεις κρεμάστηκαν από δέντρο και στη συνέχεια μαστιγώθηκαν. Τελικά, οι μάρτυρες ρίχτηκαν στη φωτιά, αλλά τα σώματά τους δεν υπέστησαν ζημιά από τις φλόγες.
Μετά τα βασανιστήρια και το θάνατο των εγγονιών της, η Αγία Λεονίλλα αποκεφαλίστηκε με σπαθί. Μαζί της υπέστη και η Αγία Ιωνίλλα. Είδε την αμετακίνητη πίστη των αγίων μαρτύρων και δήλωσε ότι και αυτή είναι Χριστιανή. Οι δήμιοι την κρέμασαν από τα μαλλιά, της έσχισαν το σώμα και στη συνέχεια την αποκεφάλισαν. Άφησε πίσω τον σύζυγό της και τον νεαρό γιο της.
Ο Άγιος Νέων, αφού είδε τα κατορθώματα των αγίων αδελφών, έγραψε μια αναφορά για τα πάθη τους. Έδωσε το χειρόγραφό του στον Τούρβο και ομολόγησε ανοιχτά ότι ήταν Χριστιανός, γι' αυτό και ξυλοκοπήθηκε άγρια και πέθανε από το ξύλο.
Ο Άγιος Τούρβος, αφού αντέγραψε τα κατορθώματα των μαρτύρων, επίσης ολοκλήρωσε τη ζωή του με μαρτύριο. Οι μάρτυρες αυτοί τιμώνται ιδιαίτερα στην Ισπανία, όπου πολλές εκκλησίες είναι αφιερωμένες σε αυτούς. Τα λείψανα των Αγίων Μαρτύρων δόθηκαν από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ζήνωνα σε έναν Γάλλο ευγενή από την πόλη Λανγκρ, όπου και βρίσκονται σήμερα.
Λειτουργικά κείμενα
Τροπάριον — Ήχος 4
Οἱ ἅγιοι σου μάρτυρες, Κύριε, / διὰ τῶν παθημάτων αὐτῶν ἐδέξαντο ἀμαράντινον στέφανον ἀπὸ σοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. /
