Όσιος Φιλόθεος, 17 Ιανουαρίου

Δεύτερος κτήτορας και ανακαινιστής της μονής του Αγίου Στεφάνου Μετεώρων μαρτυρείται, κατά το πρώτο ήμισυ του 16ου αιώνα μ.Χ., ο ιερομόναχος Όσιος Φιλόθεος από τη Σθλάταινα ή Σκλάταινα, σημερινό χωριό Ρίζωμα της επαρχίας Τρικάλων.

Τα ιστορικά στοιχεία για τον Όσιο Φιλόθεο δεν είναι αρκετά. Η κυριότερη πηγή είναι το σιγίλλιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Ιερεμία Α' του έτους 1545 μ.Χ.

Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίας ο Α', πατριάρχευσε κατά τα έτη 1522 - 1524 μ.Χ., 1525 - 1546 μ.Χ. Κατά την διάρκεια της μεγάλης πατριαρχείας ανέλαβε επανειλημμένως ποιμαντορικές περιοδείες κυρίως ανά την Ελλάδα: Άγιον Όρος, Μακεδονία, Βοιωτία, Μετέωρα, Ήπειρο από την οποία και καταγόταν (Ζίτσα). Ο Πατριάρχης Ιερεμίας συνετέλεσε στην ανάκτηση της ιεράς μονής Σταυρινικήτα. Στο καθολικό της μονής αυτής σώζεται τοιχογραφία, που τον εικονίζει ως κτήτορα.

Ο Όσιος Φιλόθεος ήταν γόνος ευκατάστατης οικογένειας και διέθεσε όλη την πατρική του περιουσία για την ανακαίνιση και τον εξωραϊσμό της μονής και για τον εμπλουτισμό της.

Αφού έζησε θεοφιλώς, κοιμήθηκε με ειρήνη.

Στό ἀρ­χεῖ­ο τοῦ μο­να­στη­ρι­οῦ σώ­ζε­ται ὁ ὑ­π’ ἀ­ριθ. 143 κώ­δι­κας μέ τρεῖς ἰ­δι­ό­γρα­φες καί λί­αν καλ­λι­γρα­φη­μέ­νες Θεῖ­ες Λει­τουρ­γί­ες, ἀ­πο­δι­δό­με­νες στόν κτί­το­ρα ὅ­σι­ο Ἀν­τώ­νι­ο. Ἡ γρα­φή τοῦ κώ­δι­κα εἶ­ναι ἰ­δι­αί­τε­ρα κομ­ψή καί καλ­λι­τε­χνι­κή, προ­ϋ­πο­θέ­τει δέ λό­γι­ο κω­δι­κο­γρά­φο.

Τό σι­γιλ­λι­ῶ­δες αὐ­τό γράμ­μα τοῦ πα­τρι­άρ­χη Ἱ­ε­ρε­μί­α Α΄, τοῦ ἔ­τους 1545, δέν ­σώ­ζε­ται σή­με­ρα στό μο­να­στή­ρι, ἀλ­λά τμῆ­μα αὐ­τοῦ δι­έ­σω­σε ὁ ἀρ­χιμ. Πορ­φύ­ρι­ος Οὐ­σπέν­σκυ, (Χρι­στι­α­νι­κὴ Ἀ­να­το­λή, σ. 428).

Τό διασωθέν κείμενο καί ἔ­χει ὡς ἑ­ξῆς:

«† Ἐ­πει­δὴ ζή­λῳ θεί­ῳ κι­νη­θεὶς ὁ ὁ­σι­ώ­τα­τος ἐν ἱ­ε­ρο­μο­νά­χοις κύ­ρι­ος Φι­λό­θε­ος ἀ­νε­καί­νι­σε τὸν σε­βά­σμι­ον καὶ θεῖ­ον να­όν, τὸν εἰς ὄ­νο­μα τι­μώ­με­νον τοῦ ἁ­γί­ου ἀρ­χι­δι­α­κό­νου Στε­φά­νου, τὸν κεί­με­νον ἐν τῇ κο­ρυ­φῇ, ἔ­χων συ­νερ­γὸν καὶ βο­η­θὸν εἰς τὴν ἔ­ξο­δον αὐ­τὴν καὶ τὸν ἐν ἱ­ε­ρο­μο­νά­χοις κύ­ρι­ον Γε­ρά­σι­μον ... ἀλ­λὰ δὴ καὶ τοὺς λοι­ποὺς μο­να­χούς, τοὺς ἐ­να­σκου­μέ­νους ἐν τῷ ῥη­θέν­τι να­ῷ, καὶ ὡς εἰ­πεῖν ἐκ βά­θρων θε­με­λί­ων τοῦ­τον ἀ­νή­γει­ρε καὶ ἐ­κό­σμη­σεν ὁ ῥη­θεὶς ὁ­σι­ώ­τα­τος ἱ­ε­ρο­μό­να­χος, καὶ κέλ­λας γύ­ρω­θεν πή­ξας πρὸς ἀ­νά­παυ­σιν τῶν ἐ­να­σκου­μέ­νων ἐ­κεῖ­σε καὶ τῶν ἄλ­λων πως πα­ρα­τυγ­χα­νόν­των, καὶ λοι­παῖς οἰ­κο­δο­μαῖς ἀ­να­κτί­σας καὶ βελ­τι­ώ­σας αὐ­τήν, ἔ­τι δὲ σκεύ­η καὶ βι­βλί­α ἐκ­κλη­σι­α­στι­κὰ συ­νά­ξας καὶ ἱ­ε­ρέ­ων ἀλ­λα­γὰς καὶ τ’ ἄλ­λα πάν­τα τὰ ἁρ­μό­ζον­τα τῇ μο­νῇ, πρὸς τοῖς δε καὶ με­τό­χι­ον ἐν τῇ χώ­ρᾳ τῆς Σθλά­ται­νας ποι­ή­σας, καὶ τοῦ­τον με­τὰ τῶν λοι­πῶν ἀ­δελ­φῶν καλ­λι­ερ­γή­σας, καὶ γῆν ἐν τού­τῳ ποι­ή­σαν­τες δι­ά­φο­ρον πρὸς ἐρ­γα­σί­αν τῶν τρο­φί­μων αὐ­τῶν, καὶ ἀμ­πε­λῶ­νας γύ­ρω­θεν αὐ­τοῦ ἀ­φι­ε­ρώ­σαν­τες, πα­τρι­κὰ ὄν­τας κτή­μα­τα αὐ­τῶν, ἔ­τι δὲ καὶ ἕ­τε­ρον ἀμ­πε­λῶ­να πλη­σί­ον τοῦ μο­νυ­δρί­ου αὐ­τοῦ φυ­τεύ­σαν­τες, καὶ πάν­τα ὅ­σα ἦν ὑ­πὸ τὴν δύ­να­μιν αὐ­τῶν κα­τα­σκευ­ά­σαν­τες, καὶ κοι­νο­βι­α­κῶς ζῆν ἐ­παγ­γει­λά­με­νοι, ἐ­ζή­τη­σαν τῇ ἡ­μῶν με­τρι­ό­τη­τι, ἵ­να δι­ὰ γράμ­μα­τος αὐ­τῆς πα­τρι­αρ­χι­κοῦ βε­βαι­ώ­σω­μεν αὐ­τήν, τοῦ εἶ­ναι ἀ­κα­τα­πά­τη­τον πα­ρὰ τοῦ θε­ο­φι­λε­στά­του ἐ­πι­σκό­που Στα­γῶν καὶ τοῦ ὁ­σι­ω­τά­του κα­θη­γου­μέ­νου τῆς σε­βα­σμί­ας καὶ βα­σι­λι­κῆς τοῦ Με­τε­ώ­ρου μο­νῆς, καὶ τῶν λοι­πῶν τῶν ἐν τῇ σκή­τῃ, ὡς ἔ­ξω­θεν οὖ­σαν τῶν συ­νό­ρων τῆς Σκή­τε­ως αὐ­τῆς».­

Οἱ ἅ­γι­οι κτί­το­ρες τι­μῶν­ται στήν μο­νή τοῦ ἁ­γί­ου Στε­φά­νου τήν 17η Ἰ­α­νου­α­ρί­ου. Ὁ Ὑ­μνο­γρά­φος τῆς Με­γά­λης τοῦ Χρι­στοῦ Ἐκ­κλη­σί­ας ἱ­ε­ρο­μό­να­χος Ἀ­θα­νά­σι­ος Σι­μω­νο­πε­τρί­της ἐ­ποί­η­σε θαυ­μά­σι­α ἀ­κο­λου­θί­α πρός τι­μήν τῶν κτι­τό­ρων τῆς μο­νῆς τοῦ ἁ­γί­ου Στε­φά­νου Φι­λο­θέ­ου καί Ἀν­τω­νί­ου μέ τίτλο: «Ἀ­κο­λου­θί­α τῶν ὁσί­ων καὶ θεοφόρων πατέρων ἡμῶν Ἀντωνίου καὶ Φιλοθέου, κτιτόρων τῆς ἱερᾶς καὶ σεβασμίας μονῆς Ἁγίου Στεφάνου , Ἅγιον Ὄρος 1986».

Ἐ­πί­σης, Χαι­ρε­τι­στηρίους Οἴκους πρός τι­μήν τῶν ὡς ἄ­νω ἁ­γί­ων Κτι­τό­ρων Φι­λο­θέ­ου καί Ἀν­τω­νί­ου, ἐποίησε ἡ Μοναχή Θε­ο­τέ­κνη μέ τίτλο: Εἰ­κο­σι­τέσ­σα­ρες Χαι­ρε­τι­στή­ρι­οι Οἶ­κοι εἰς τοὺς ὁ­σί­ους καὶ θε­ο­φό­ρους πα­τέ­ρας ἡ­μῶν Ἀντώνιον καὶ Φιλόθεον, δο­μή­το­ρας, κτή­το­ρας καὶ προ­στά­τας τῆς ἐν Με­τε­ώ­ροις ἱ­ε­ρᾶς καὶ σε­βα­σμί­ας μο­νῆς τοῦ ἁ­γί­ου ἐν­δό­ξου πρω­το­μάρ­τυ­ρος καὶ ἀρ­χι­δι­α­κό­νου Στε­φά­νου, Ἅγια Μετέωρα 2011.

Λειτουργικά κείμενα
Ἀ­πο­λυ­τί­κι­ον. Ἦ­χος δ΄. Τα­χὺ προ­κα­τά­λα­βε.
[Ἀθανασίου Ἱερομονάχου Σιμωνοπετρίτου]
Εὐφραίνεται χαίρουσα ἡ τοῦ Στεφάνου Μονή, πρὸς Κύριον ἔχουσα πρεσβείαν ἄμαχον, τετράριθμον φάλαγγα· ἅμα τῷ Διακόνῳ, Χαραλάμπη λευΐτην, σὺν δὲ καὶ τῶν κτιτόρων, τὴν σεπτὴν ξυνωρίδα, Ἀντώνιον, τὸν Ἀσκητὴν καὶ θεῖον Φιλόθεον.

Απολυτίκιον Ἦ­χος Α

Γεννήματα της Σκλάταινας, καύχημα των Μετεώρων, πολίτης και θεμελιωτής της Μονής του Αγίου Στεφάνου, Φιλόθεος, τιμήσωμεν οι πιστοί, ως λύχνον Χριστού, ο οποίος αιώνια φωτίζει και φωταγωγεί τον ιερόν τούτον ναόν σε όλην την οικουμένην. Δόξα τω Θεώ, όστις σε εκάθαρεν, την δόξαν των υπακουόντων εις τας θείας εντολάς, ο των πάντων Άγιος.