Αγία Σοφία η Οσιομάρτυς, 22 Μαρτίου
Η Αγία Οσιομάρτυς Σοφία ήταν θυγατέρα του Αγίου Δημητρίου (Ιβανώφ) και ηγούμενη σε μονή του Κιέβου. Μαρτύρησε το έτος 1941. Δεν έχουμε περισσότερες λεπτομέρειες για τον βίο και το μαρτύριο της Αγίας.
Η Ηγουμένη Σοφία (Γκρίνεβα) γεννήθηκε στη Μόσχα το 1873 σε μια αρχαία και εύπορη οικογένεια γαιοκτημόνων. Ο πατέρας της, Ευγένιος, ήταν νομικός και υπηρετούσε στο Μπελέφ της επαρχίας Τούλα. Όταν πέθανε, τα παιδιά έμειναν για κάποιο διάστημα στο μοναστήρι της γενέτειράς τους, το οποίο βρισκόταν υπό την πνευματική καθοδήγηση των γερόντων της Όπτινα, ενώ η ηγουμένη του ήταν η πρώην γκουβερνάντα της οικογένειάς τους.
Συχνά επισκέπτονταν την Όπτινα, όπου τους άρεσε να παίζουν "μοναστήρι", και η Σοφία έπαιρνε πάντα τον ρόλο της ηγουμένης. Ο Γέροντας Ανατόλιος (Ζερτσάλοφ) προφητικά την αποκάλεσε "ηγουμένη" όταν ήταν μόλις 12 ετών και, χαϊδεύοντας το κεφάλι της, είπε:
"Τι ηγουμένη που θα γίνει!"
Ένας άλλος γέροντας, που ζούσε σε ησυχία στο δάσος, έσκυψε και προσκύνησε στα πόδια της.
Μια φορά, ενώ συνόδευε τη μητέρα της στον αχυρώνα για αλώνισμα, μια ανάπηρη χωρική που κειτόταν ακίνητη για χρόνια σηκώθηκε και της είπε:
"Μη δώσεις την κόρη σου σε γάμο. Σήμερα είδα ένα όνειρο: στο τέμπλο, στη θέση της Παναγίας, ήταν η κόρη σου."
Είναι γνωστό ότι οι ηγουμένες θεωρούνται αναπληρωτές της Παναγίας.
Η Σοφία σπούδασε αρχικά στο Αλεξανδρο-Μαριίνσκι Ινστιτούτο της Μόσχας, αλλά ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή της στο Γυμνάσιο Φουντουκλέεφ του Κιέβου. Στη συνέχεια στάλθηκε να σπουδάσει τραγούδι στο Ωδείο του Κιέβου. Εκείνη την περίοδο η ζωή της ήταν γεμάτη χαρά και επιτυχίες. Είχε θαυμάσια φωνή, και οι καθηγητές της προέβλεπαν λαμπρό μέλλον. Όμως η Σοφία άρχισε να αποσύρεται, να προσεύχεται, να πηγαίνει στην εκκλησία και να νηστεύει. Ο Θεός την καλούσε...
Κοντά στο κτήμα των Γκρίνεφ ζούσε ένας πλούσιος γαιοκτήμονας, ο Ζναμένσκι, του οποίου η κόρη, Άννα Ζαχάριεβνα, αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της, εγκατέλειψε την κοσμική ζωή και προτίμησε να γίνει δασκάλα σε ένα χωριό. Ήταν γεμάτη μοναστική θέρμη και διοργάνωνε πνευματικές διαλέξεις με τη συνοδεία ακάθιστων ύμνων, που διαρκούσαν μέχρι αργά τη νύχτα, προσελκύοντας εκατοντάδες ανθρώπους. Η Άννα και η Σοφία έγιναν στενές φίλες.
Ένα χειμωνιάτικο βράδυ, ενώ πήγαινε σε μια διάλεξη της Άννας μέσα από το έρημο δάσος, η Σοφία συνάντησε έναν λύκο. Ο θάνατός της φαινόταν βέβαιος, καθώς αυτοί οι λύκοι είχαν σκοτώσει ακόμα και ένοπλους αξιωματικούς. Εκείνη τη στιγμή έκανε τάμα να γίνει μοναχή αν σωζόταν. Έκανε το σημείο του Σταυρού πάνω από τον λύκο, κι εκείνος αμέσως έφυγε μέσα στο δάσος.
Λίγο πριν αποφοιτήσει από το Ωδείο, στα 22 της χρόνια, αρρώστησε σοβαρά από δυσθεριτική στηθάγχη και έχασε τη φωνή της. Ήταν σε απόγνωση. Οι γιατροί υπέθεσαν φυματίωση και της συνέστησαν να πάει στο Νταβός της Ελβετίας.
Την ίδια περίοδο, η Άννα, έχοντας λάβει την κληρονομιά της, ίδρυσε μαζί με δέκα άλλες νεαρές γυναίκες μια κοινοβιακή κοινότητα αφιερωμένη στην Αγία Τριάδα. Ζούσαν σε ακραία φτώχεια, κοιμόντουσαν στο χώμα, έτρωγαν ξερό ψωμί και μόνο σε γιορτές λίγο ζεστό κριθαρόσουπο. Έκοβαν δέντρα, έσκαβαν πηγάδι και έχτισαν μια όμορφη εκκλησία, όπου τελούσαν όλες τις ακολουθίες.
Η Άννα πρότεινε στη Σοφία να ξεκουραστεί στη μονή της πριν φύγει για την Ελβετία. Όμως η υγεία της χειροτέρευσε, και της δόθηκε το τελευταίο λάδι. Δεν μπορούσε πια να μιλήσει και έκλαιγε στην αγκαλιά του γέροντα πνευματικού, ο οποίος τη μετάλαβε. Μετά από αυτό, αποκοιμήθηκε και όταν ξύπνησε, προς γενική κατάπληξη, μπορούσε να μιλήσει ξανά. Μετά από αυτό το θαύμα, δεν υπήρχε πια σκέψη για επιστροφή στον κόσμο.
Έγινε μοναχή και σύντομα ίδρυσε τη δική της κοινότητα κοντά στον ποταμό Όκα, στην εγκαταλελειμμένη εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονα, όπου συνέχισε την αυστηρή μοναχική ζωή.
Η κοινότητα αναπτύχθηκε, αλλά μια εσωτερική διαμάχη την ανάγκασε να φύγει προσωρινά. Επέστρεψε όμως, όταν οι αδελφές τη ζήτησαν πίσω. Παρά τις δυσκολίες, η μονή προόδευσε με θαύματα και προσευχές.
Το 1913, επιλέχθηκε ως ηγουμένη της Ιεράς Μονής της Αγίας Σκέπης στο Κίεβο. Εκεί την βρήκε η επανάσταση, και όταν οι μπολσεβίκοι πήραν την εξουσία, συνελήφθη και φυλακίστηκε.
Μετά την αποφυλάκισή της, δεν υπέκυψε στην προδοσία του Μητροπολίτη Σεργίου προς την Εκκλησία και μαζί με άλλες μοναχές αποσύρθηκε στην παρανομία. Η ζωή της έγινε αυτή ενός ομολογητή, και μέχρι το τέλος υπέμεινε διωγμούς για την πίστη της.
Η Ηγουμένη Σοφία έμεινε στην ιστορία ως μια μεγάλη πνευματική μορφή, με αφοσίωση, θάρρος και αγάπη για τον Θεό.
