Άγιος Αμβρόσιος Πατριάρχης Γεωργίας, 27 Μαρτίου
Ο Άγιος Αμβρόσιος (Τσελάια) γεννήθηκε το έτος 1861 μ.Χ. στο χωριό Μαρτβίλι της περιοχής Σαμεγκρέλο της Γεωργίας και σπούδασε στο σεμινάριο της Τυφλίδος. Εξελέγη Μητροπολίτης της πόλεως Κοντίντι και στις 15 Οκτωβρίου του 1917 μ.Χ. Καθολικός Πατριάρχης Γεωργίας. Κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 1927 μ.Χ.
Το 1896 έμεινε χήρος και το 1897 γράφτηκε στη Θεολογική Ακαδημία του Καζάν. Κατά τη διαμονή του στο Καζάν, ο π. Αμβρόσιος παρακολουθούσε με μεγάλο ενδιαφέρον τόσο τη λογοτεχνική και πολιτιστική ζωή της πόλης όσο και το γεωργιανό εθνικό κίνημα ανεξαρτησίας. Υπό το ψευδώνυμο «Amber» δημοσίευσε μια σειρά άρθρων που κατήγγειλαν την πολιτική ρωσοποίησης στην Αμπχαζία και κατηγόρησαν τους τοπικούς Ρώσους αξιωματούχους ότι υποκινούσαν αντιαγεωργιανά αισθήματα μεταξύ των Αμπχαζίων. Μελέτησε την ιστορία της Γεωργίας από πρωτογενείς πηγές και συνέταξε αρκετές μελέτες βασισμένες στα ευρήματά του. Η πραγματεία του με τίτλο «Ο Αγώνας μεταξύ Χριστιανισμού και Ισλάμ στη Γεωργία» εντυπωσίασε έναν καθηγητή του, ο οποίος του συνέστησε να συνεχίσει την έρευνά του για να παρουσιάσει διατριβή για μεταπτυχιακό τίτλο.
Το 1901 ο π. Αμβρόσιος ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Θεολογική Ακαδημία του Καζάν και την ίδια χρονιά εκάρη μοναχός και επέστρεψε στη Γεωργία. Μαζί με άλλες εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής αγωνίστηκε ακατάπαυστα για την αυτοκεφαλία της Γεωργιανής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ως τιμωρία για την αμετακίνητη αφοσίωσή του σε αυτόν τον σκοπό, ο π. Αμβρόσιος εξορίστηκε στη Ρωσία το 1905.
Μετά την επιστροφή του στη Γεωργία, προήχθη σε αρχιμανδρίτη και διορίστηκε ηγούμενος της Ιεράς Μονής Τσελίσι. Η μονή αυτή υπήρξε κάποτε κέντρο θεολογικής εκπαίδευσης, αλλά βρισκόταν πλέον σε παρακμή. Με την ευλογία του επισκόπου Λεονίδα της Ιμερέτης (μετέπειτα Καθολικού-Πατριάρχη πάσης Γεωργίας), ο Άγιος Αμβρόσιος συγκέντρωσε ταλαντούχους νέους για να σπουδάσουν στη μονή και τους δίδαξε ψαλμωδία και ανάγνωση του Ευαγγελίου.
Ο Άγιος Αμβρόσιος αφιέρωσε σημαντικό μέρος του χρόνου του στην αναζήτηση και αποκατάσταση παλαιών χειρογράφων της Μονής Τσελίσι. Μια μέρα, ενώ περπατούσε στην αυλή της μονής, άκουσε έναν υπόκωφο ήχο κάτω από το έδαφος. Σκάβοντας στο σημείο εκείνο, ανακάλυψε ένα αρχαίο αντίτυπο των Αγίων Ευαγγελίων – το περίφημο «Ευαγγέλιο του Τσελίσι» από τον 9ο ή 10ο αιώνα.
Σύντομα, ο Άγιος Αμβρόσιος εντάχθηκε στο Συνoδικό Συμβούλιο της Τιφλίδας και έγινε ηγούμενος της Μονής της Μεταμορφώσεως στην Τιφλίδα. Ωστόσο, το 1908 κατηγορήθηκε για συνωμοσία στη δολοφονία του έξαρχου Νίκωνα, στερήθηκε το δικαίωμα ιερατικής διακονίας και εξορίστηκε στη Μονή της Αγίας Τριάδας στο Ριαζάν, όπου κρατήθηκε υπό αυστηρή επιτήρηση για πάνω από έναν χρόνο. Το 1910 αθωώθηκε και του επετράπη να επιστρέψει στην ιεροσύνη.
Το 1917 ο αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος επέστρεψε στη Γεωργία και συνέχισε τον αγώνα για την αυτοκεφαλία της Γεωργιανής Εκκλησίας, που τελικά ανακηρύχθηκε λίγους μήνες αργότερα. Χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Τσκοντίντι και αργότερα μετατέθηκε στην περιοχή Τσκουμ-Αμπχαζέτι. Το 1921 ανήλθε στον πατριαρχικό θρόνο ως Καθολικός-Πατριάρχης πάσης Γεωργίας.
Μετά την εγκαθίδρυση του σοβιετικού καθεστώτος, η Εκκλησία διώχθηκε σκληρά. Πάνω από 1.200 ναοί λεηλατήθηκαν ή καταστράφηκαν, και πολλοί κληρικοί συνελήφθησαν ή εκτελέστηκαν. Στις 7 Φεβρουαρίου 1922, ο Πατριάρχης Αμβρόσιος έστειλε υπόμνημα στη Διάσκεψη της Γένοβας, υπερασπιζόμενος τα δικαιώματα της γεωργιανής Εκκλησίας και του λαού. Οι Μπολσεβίκοι τον συνέλαβαν ως απάντηση, αλλά εκείνος παρέμεινε αμετακίνητος, καταγγέλλοντας τις αδικίες της σοβιετικής κυβέρνησης.
Κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων, δήλωσε:
«Η ομολογία της πίστης είναι πνευματική αναγκαιότητα κάθε έθνους – οι διώξεις την καθιστούν ακόμη πιο αναγκαία. Η πίστη βαθαίνει, συσσωρεύεται και ξεσπά με νέα ενέργεια. Έτσι έγινε στο παρελθόν, και έτσι θα γίνει και στη χώρα μας. Η Γεωργία δεν αποτελεί εξαίρεση από αυτόν τον παγκόσμιο νόμο».
Προς τους διώκτες του είπε τα τελευταία του λόγια:
«Η ψυχή μου ανήκει στον Θεό, η καρδιά μου στην πατρίδα μου, και το σώμα μου μπορείτε να το κάνετε ό,τι θέλετε».
Το δικαστήριο τον καταδίκασε σε φυλάκιση επτά ετών, εννέα μηνών και είκοσι οκτώ ημερών.
Το 1924 ξέσπασε εξέγερση εναντίον των Σοβιετικών, αλλά κατεστάλη με βαρύ τίμημα: 12.000 άνθρωποι εκτελέστηκαν και 20.000 εξορίστηκαν στη Σιβηρία. Το 1926, ο Αμβρόσιος αφέθηκε ελεύθερος, αλλά δεν έζησε πολύ. Εκοιμήθη στις 16/29 Μαρτίου 1927 στην Τιφλίδα.
Το 1995, η Αγία Σύνοδος της Γεωργιανής Εκκλησίας τον ανακήρυξε Άγιο. Το 2013, του απονεμήθηκε μεταθανάτια ο τίτλος και το παράσημο του Εθνικού Ήρωα της Γεωργίας.
