Άγιος Μάρτυς Αρχίλιος Β΄, Βασιλιάς της Γεωργίας, 21 Ιουνίου

ΛΟ Άγιος Μάρτυς Αρχίλιος Β΄, Βασιλιάς της Γεωργίας, ανήκε στη δυναστεία των Χοσροιδών και ήταν άμεσος απόγονος του αγίου αυτοκράτορα **Άγιου Μιριανού** (+342).

Κατά την διάρκεια της βασιλείας του Αρχίλιου Β΄, η Γεωργία υπήρξε θύμα μιας καταστροφικής εισβολής από τον **Μουρβάνα-Κρου** («Ο Άγριος»), όπως τον αποκαλούσε ο γεωργιανός λαός για την αμείλικτη σκληρότητά του. Η θέση του γεωργιανού λαού ήταν απελπιστική και ο αυτοκράτορας Αρχίλιος Β΄, μαζί με τον αδελφό του Μύρο, ηγεμόνα της Δυτικής Γεωργίας, παρακάλεσαν με δάκρυα την μεσιτεία της Παναγίας Θεοτόκου και αυτή έδειξε το έλεός της.

Σε μάχη κοντά στους ποταμούς **Αμπάσα** και **Τσκενίς-Τσκάλι**, οι γεωργιανές δυνάμεις κέρδισαν θαυματουργικά τη νίκη απέναντι στις σημαντικά ανώτερες δυνάμεις του Μουρβάνα-Κρου.

Μετά από αυτή τη νίκη, ο αυτοκράτορας Αρχίλιος Β΄ ασχολήθηκε με την αποκατάσταση του γεωργιανού βασιλείου. Ξαναέχτισε την πόλη **Νούχπατις**, αναστήλωσε κατεστραμμένες εκκλησίες στην **Μτσχέτα** και προώθησε την αποδοχή του Χριστιανισμού από πολλές από τις φυλές των βουνών. Όμως, σύντομα η Γεωργία υπήρξε θύμα νέας αραβικής εισβολής με την αιφνιδιαστική εμφάνιση του **Χουζάιμα ιμπν Χάζιμ** (ή **Τζίτζουμ-Άσιμ**). Μετά την καταβολή φόρου στους Άραβες, ο αυτοκράτορας δεν περίμενε αυτήν την εισβολή. Για να προστατεύσει τη χώρα από νέα καταστροφή και να αποτρέψει την επέλαση του Ισλάμ, θεώρησε σκόπιμο να πάει ο ίδιος στον **Χουζάιμα ιμπν Χάζιμ**, να υποτάξει τη Γεωργία στους Άραβες και να ζητήσει ειρήνη. Βάζοντας όλη του την ελπίδα στη θεία ελεημοσύνη και έτοιμος να προσφέρει την ψυχή του για την χριστιανική πίστη και το έθνος του, ο Άγιος Αρχίλιος πήγε στο στρατόπεδο των Αράβων. Ο Χουζάιμα ιμπν Χάζιμ τον υποδέχτηκε φιλοξενία και υποσχέθηκε την επικυριαρχία του, αλλά επέμεινε στην αποδοχή του Μωαμεθανισμού. Όπως αναφέρει η «Γεωργιανή Χρονική», ο άγιος αυτοκράτορας Αρχίλιος είπε ήρεμα: «Δεν θα είναι, να εγκαταλείψω τον Χριστό, τον αληθινό Θεό, ο οποίος για τη σωτηρία μας πήρε επάνω του τη μορφή του ανθρώπου. Ξέρω, αν σας υπακούσω, τότε θα πεθάνω πνευματικά και θα υποφέρω αιώνια. Αν με σκοτώσετε για την αφοσίωσή μου, τότε θα αναστηθώ όπως ο Κύριός μου και θα πάω σ' Αυτόν.»

Ακούγοντας τα λόγια αυτά, ο Χουζάιμα ιμπν Χάζιμ διέταξε να συλλάβουν τον ομολογητή και να τον οδηγήσουν στη φυλακή. Όμως, ούτε τα βασανιστήρια ούτε οι υποσχέσεις μπόρεσαν να κάνουν τον 80χρονο αυτοκράτορα Αρχίλιο να αποστατήσει. Στη συνέχεια, ο αντιβασιλέας ενημερώθηκε για το γεγονός ότι ο Αρχίλιος ήταν απόγονος των βασιλιάδων των Χοσροιδών, οι οποίοι φέρεται να γνώριζαν την τοποθεσία ενός θησαυρού που είχε κρύψει ο Ρωμαίος αυτοκράτορας **Ηράκλειος** κατά την εκκένωση της Καυκασίας τη δεκαετία του 620. Ο ιμπν Χάζιμ ενίσχυσε τις προσπάθειές του να μεταστρέψει τον Αρχίλιο στο Ισλάμ, υποσχόμενος να τον κάνει «στρατηγό» και «βασιλιά», αλλά σύντομα συνειδητοποίησε ότι οι προσπάθειές του ήταν μάταιες.

Στις **20 Μαρτίου 744** ο άγιος αυτοκράτορας Αρχίλιος αποκεφαλίστηκε. Το σώμα του μάρτυρα μεταφέρθηκε κρυφά από τους Γεωργιανούς Χριστιανούς στον τόπο **Ερτσώ** και ενταφιάστηκε στην **Καχέτια**, στην εκκλησία **Νότκορ**, την οποία είχε χτίσει ο ίδιος ο άγιος αυτοκράτορας.

Ο Αρχίλιος άφησε πίσω του δύο γιους, τον **Ιουάνσερ** και τον **Ιωάννη** (ή Ιωακείμ) και τέσσερις κόρες: **Γουαραντούχτ**, **Μαριάμ**, **Μιραντούχτ** και **Σουσάν**. Μετά τον θάνατο του Αρχίλιου, ο Ιωάννης κατέφυγε στην **Έγκρισι**, ενώ ο Ιουάνσερ παρέμεινε στην Καχέτια και αργότερα παντρεύτηκε την Πριγκίπισσα **Λαταύρη** από το **Τάο-Κλαρτζέτι** της δυναστείας των **Βαγρατιών**.