Είκοσι Μάρτυρες της Βόρειας Αφρικής, 15 Νοεμβρίου
Οι Είκοσι Μάρτυρες της Βόρειας Αφρικής — γνωστοί και ως «Μάρτυρες της Καρχηδόνας επί Δεκίου» ή «Μάρτυρες του 259» — αποτελούν ομάδα πρώτων χριστιανών αγίων που τιμώνται μαζί στο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται ονομαστοί μάρτυρες όπως ο Φιδεντιανός, ο Βαλεριανός και η Βικτωρία, καθώς και άλλοι σύντροφοί τους των οποίων τα ονόματα σώζονται εν μέρει σε παλαιούς καταλόγους.
Οι μάρτυρες αυτοί ανήκαν στη χριστιανική κοινότητα της Βόρειας Αφρικής, πιθανότατα στην περιοχή της Καρχηδόνας, και μαρτύρησαν κατά τη διάρκεια ενός από τους ρωμαϊκούς διωγμούς. Η παράδοση τους συνδέει είτε με:
τον διωγμό του Δεκίου (περ. 250), είτε
τον διωγμό του Βαλεριανού (περ. 258–259).
Οι διαφορετικές χειρόγραφες παραδόσεις τους καταγράφουν με μικρές παραλλαγές, αλλά πάντοτε ως ομάδα.
Ανάμεσα στους είκοσι, καταγράφονται συνήθως τα εξής ονόματα:
Φιδεντιανός (Fidentianus) – συχνά αναφέρεται ως επίσκοπος ή επικεφαλής της ομάδας
Βαλεριανός (Valerianus)
Βικτωρία (Victoria / Victorina) – σημαντική ως μία από τις γυναίκες μάρτυρες
Φρουκτούοσος
Κρεσκεντιανός
Μαρτιάλης
Ακυλίνος
Κιντιανός
Γορδιανός
Σατορνίνος
Δεύτερος
Φορτουνάτος, κ.ά.
(Οι κατάλογοι ποικίλλουν, επειδή τα ονόματα διασώζονται από λειτουργικά ημερολόγια και πρώιμα μαρτυρολόγια, όχι από ενιαία ιστορική αφήγηση.)
Στο σύγχρονο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο, οι 20 Μάρτυρες της Βόρειας Αφρικής τιμώνται στις 15 Νοεμβρίου.
Η ημερομηνία αυτή έχει καθιερωθεί στο νέο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο, αν και παλαιότερα η μνήμη τους γινόταν στις 17 Φεβρουαρίου, ήσε διάφορες άλλες ημερομηνίες σε μεσαιωνικά μαρτυρολόγια.
Η ακριβής ημέρα του μαρτυρίου παραμένει άγνωστη. Η ημερομηνία κυρίως εξυπηρετεί λειτουργική τάξη.
Η ομάδα είναι γνωστή κυρίως από:
το Martyrologium Hieronymianum (Μαρτυρολόγιο του Ιερωνύμου),
μεταγενέστερα μεσαιωνικά μαρτυρολόγια όπως του Βέδα, του Άδωνος και του Ουσουάρδου.
Ελάχιστες αφηγηματικές λεπτομέρειες σώζονται, αλλά θεωρείται ότι εκτελέστηκαν επειδή αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στις ρωμαϊκές αυτοκρατορικές λατρείες.
Η Βόρεια Αφρική (σημερινή Τυνησία και Αλγερία) υπήρξε σημαντικό κέντρο του πρώιμου Χριστιανισμού, γεννώντας μεγάλες μορφές όπως ο Τερτυλλιανός, ο Κυπριανός και ο Αυγουστίνος. Οι διωγμοί στην περιοχή είναι καλά τεκμηριωμένοι, και ομάδες μαρτύρων — όπως οι Σκιλλιτανοί Μάρτυρες ή οι Μάρτυρες της Αβιτίνας — εμφανίζονται συχνά στις πηγές.
