Άγιος Νικαΐσιος της Ρεμς, 14 Δεκεμβρίου

Υπάρχουν δύο διαφορετικές πηγές για τη ζωή του Αγίου Νικαϊσίου (ή Νικασίου). Η μία τοποθετεί τον θάνατό του στο έτος 407, κατά την εισβολή των Βανδάλων, και η άλλη στο έτος 451, κατά την εισβολή των Ούννων.

Βάνδαλοι

Οι πηγές που τοποθετούν τον θάνατό του στο 407 του αποδίδουν την προφητεία της εισβολής των Βανδάλων στη Γαλλία. Ενημέρωσε τον λαό του για το όραμα αυτό, λέγοντάς τους να προετοιμαστούν. Όταν ρωτήθηκε αν ο λαός έπρεπε να πολεμήσει ή όχι, ο Νικαΐσιος απάντησε:

«Ας μείνουμε στο έλεος του Θεού και ας προσευχηθούμε για τους εχθρούς μας. Εγώ είμαι έτοιμος να προσφέρω τον εαυτό μου για τον λαό μου».

Αργότερα, όταν οι βάρβαροι έφτασαν στις πύλες της πόλης, αποφάσισε να προσπαθήσει να τους καθυστερήσει, ώστε να μπορέσουν να διαφύγουν περισσότεροι από τον λαό του. Φονεύθηκε από τους Βανδάλους είτε μπροστά στην Αγία Τράπεζα του ναού του είτε στο κατώφλι του. Μαζί του θανατώθηκαν ο Ιουκούνδος, ο αναγνώστης του, ο Φλωρέντιος, ο διάκονός του, και η Ευτροπία, η παρθένος αδελφή του.

Μετά τη θανάτωση του Νικαϊσίου και των συντρόφων του, λέγεται ότι οι Βάνδαλοι τρομοκρατήθηκαν και απομακρύνθηκαν από την περιοχή, σύμφωνα με ορισμένες πηγές μάλιστα αφήνοντας πίσω και τους θησαυρούς που είχαν ήδη συγκεντρώσει.

Οι διηγήσεις του μαρτυρίου του τον κατατάσσουν μεταξύ των κεφαλοφόρων («κεφαλοκομιστών»), όπως και τον Άγιο Διονύσιο των Παρισίων. Λέγεται ότι ο Νικαΐσιος απήγγελλε τον Ψαλμό 118 (119):5 και αποκεφαλίστηκε καθώς έφθανε στον στίχο Adhaesit pavimento anima mea («Προσκολλήθηκε στο χώμα η ψυχή μου»), και ότι συνέχισε να απαγγέλλει Vivifica me Domine secundum verbum tuum («Ζωοποίησέ με, Κύριε, σύμφωνα με τον λόγο Σου») ακόμη και μετά την πτώση της κεφαλής του στο έδαφος. Στην τέχνη απεικονίζεται μερικές φορές να βαδίζει κρατώντας στο χέρι το άνω μέρος της κεφαλής του μαζί με τη μίτρα του.

Ούννοι

Οι πηγές που τοποθετούν τον θάνατό του στο 451 αναφέρουν παρόμοια γεγονότα, αλλά σε σχέση με τους Ούννους αντί για τους Βανδάλους. Οι πηγές αυτές – σε αντίθεση με εκείνες που αναφέρονται στους Βανδάλους – προσθέτουν ότι ο Νικαΐσιος είχε επιζήσει από προσβολή ευλογιάς, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτή η παράδοση ίσως αποτελεί μεταγενέστερη επινόηση. Ωστόσο, η αμφισβήτηση αυτού του ισχυρισμού έχει καταστεί πιο αξιόπιστη από έρευνες που δείχνουν μακρά ιστορία της ευλογιάς στην Αίγυπτο, υποθέσεις ότι εξαπλώθηκε μέσω της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την ταύτιση επιδημιών του 6ου αιώνα με τη νόσο αυτή.

Κληρονομιά

Από την υποτιθέμενη επιβίωσή του από την ευλογιά, ο Νικαΐσιος κατέστη προστάτης άγιος των πασχόντων από ευλογιά. Μία προσευχή ανέφερε:

«Εν ονόματι του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, είθε ο Κύριος να προστατεύσει αυτά τα πρόσωπα και το έργο αυτών των παρθένων να αποτρέψει την ευλογιά. Ο Άγιος Νικαΐσιος είχε ευλογιά και παρακάλεσε τον Κύριο να διαφυλάξει όποιον φέρει το όνομά του γραμμένο. Ω Άγιε Νικαΐσιε! Ένδοξε επίσκοπε και μάρτυρα, πρέσβευε υπέρ εμού του αμαρτωλού και προστάτευσέ με με τη μεσιτεία σου από αυτήν την ασθένεια. Αμήν».

Αργότερα, ένα βενεδικτινό αββαείο στη Ρεμς έλαβε το όνομά του προς τιμήν του.