ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Στις 7 Δεκεμβρίου 1912, με την προκήρυξή του, ο Στρατηγός Βουλκώφ, Γενικός Διοικητής του βουλγαρικού στρατού, απευθύνθηκε προς τους κατοίκους των Σερρών και γενικότερα της Μακεδονίας. Στην προκήρυξή του, τόνιζε την επιβολή των στρατιωτικών και πολιτικών αρχών υπό την καθοδήγησή του και διαβεβαίωνε τους κατοίκους ότι η ασφάλεια και η τάξη θα εξασφαλίζονταν για όσους συμμορφώνονταν με τους νόμους της βουλγαρικής διοίκησης. Αντίθετα, όσοι παραβίαζαν αυτούς τους νόμους ή διαπράττουν εγκλήματα θα καταδιώκονταν και τιμωρούνταν αυστηρά.

Εφημερίδα Σκριπ, Φύλλο: 7/12/1912, Σελίδα: 4 Στις 7 Δεκεμβρίου 1912, ο βασιλιάς της Βουλγαρίας, Φερδινάνδος επισκέφτηκε το Σιδηρόκαστρο

Εφημερίδα Εμπρός, Φύλλο: 6/12/1912, Σελίδα: 4 Στις 5 Δεκεμβρίου 1912, ο βασιλιάς της Βουλγαρίας, Φερδινάνδος, επισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη, η οποία είχε καταληφθεί από τον βουλγαρικό στρατό κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Στην επιστροφή του, πέρασε από τις Σέρρες και την Καβάλα, πόλεις που είχαν επίσης επηρεαστεί από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Βουλγαρίας στην περιοχή. Εφημερίδα  Σκριπ, Φύλλο: 7/12/1912, Σελίδα: 4

Στις 26 Νοεμβρίου 1912, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, η Ηράκλεια Σερρών περιήλθε υπό βουλγαρική κατοχή. Αρχικά, το πρωί, εισήλθαν ομάδες κομιτατζήδων, όπως αυτές του Τάσκα και του Ντόντσιου, που αποτελούσαν αντάρτικες μονάδες με στόχο την εξασφάλιση της περιοχής πριν την άφιξη του τακτικού βουλγαρικού στρατού. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ο τακτικός στρατός πέρασε από την περιοχή χωρίς να στρατοπεδεύσει, καθώς η προτεραιότητά του ήταν να κινηθεί γρήγορα προς τη Θεσσαλονίκη

Στις 25 Νοεμβρίου 1912 ο βουλγάρικος στρατός και συγκεκριμένα τμήμα της 2ης Βουλγαρική Μεραρχία αποτελούμενος από χίλιους άνδρες, κατέλαβε αμαχητί την πόλη του Σιδηροκάστρου.

Στις 24 Νοεμβρίου 1912 και ώρα 4 μ.μ., ογδόντα Βούλγαροι κομιτατζήδες με αρχηγό τον Τσαγκώφ μπήκαν στις Σέρρες. Μετέπειτα στην Θεσσαλονίκη, η βουλγάρικη προπαγάνδα μιλούσε για μάχη των Βουλγάρων με τον Ελληνικό στρατό και τον θάνατο 250 Ελλήνων, ενώ παράλληλα προπαγάνδισαν πως ο στρατός τους μπήκε πρώτος στην Θεσσαλονίκη με επιστολές σε πολλές εφημερίδες της Ευρώπης.

Στις 12 Νοεμβρίου 1912, υποδοχή επιφύλαξαν οι Έλληνες στο Βούλγαρο διάδοχο του βασιλικού θρόνου Βόρι, που ήρθε στις Σέρρες με τον αδελφό του Κύριλλο. Ο τότε μητροπολίτης Σερρών Απόστολος Χριστοδούλου έγραψε στο προσωπικό του ημερολόγιο: «…η υποδοχή υπήρξεν εγκαρδιωτάτη παρ' απάντων των χριστιανών, πεζικού δε και ιππικού βουλγαρικού από του σταθμού μέχρι της οικίας του Νασήμ Βέη, ετοιμασθείσης ως καταλύματος των πριγκίπων, απέδιδε τάς νενομισμένας τιμάς. Επισκεφθείς καγώ του Α.Α. Υψηλότητας εν των σταθμώ παρηκολούθησα εφ' αμάξης την συνοδείαν μέχρι του καταλύματος αυτών…». 

Στις 11 Νοεμβρίου 1912, κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, ο αντισυνταγματάρχης Κ. Καραμανλίκης έφτασε στις Σέρρες για να αναλάβει τα καθήκοντα του διοικητή του τμήματος του Ελληνικού Ιππικού. 

Στις 5 Νοεμβρίου 1912 (παλιό ημερ.23 Οκτωβρίου 1912), μια επιτροπή Σερραίων πολιτών ταξίδεψε με άμαξα στη Θεσσαλονίκη για να συναντήσει και να συγχαρεί τον βασιλιά Γεώργιο Α΄ για την απελευθέρωση της πόλης των Σερρών. Της επιτροπής ηγήθηκε ο βοηθός επισκόπου Αμβρόσιος, υπογραμμίζοντας τη σημασία της επίσκεψης για τους κατοίκους των Σερρών.

Εφημερίδα Σκριπ Φύλλο: 18/11/1912, Σελίδα: 2 Στις 31 Οκτωβρίου 1912, μια ελληνική επιλαρχία του Γ΄ συντάγματος ιππικού, υπό τη διοίκηση του αντισυνταγματάρχη Πιερράκου Μαυρομιχάλη, εισήλθε θριαμβευτικά στην πόλη των Σερρών. Οι στρατιώτες καταυλίστηκαν στους στρατώνες ιππικού, ενώ ο Πέννας, παρών στην υποδοχή, περιέγραψε τον ενθουσιασμό των Σερραίων ως «άνευ προηγουμένου». Η ελληνική παρουσία ενισχύθηκε άμεσα με τη δημιουργία Ταχυδρομείου με τη συνδρομή του στρατού, ενώ η ελληνική κυβέρνηση εκπροσωπήθηκε από το Προξενείο και τον μητροπολίτη της πόλης. Σημειώνεται πως, βάσει του παλαιού ημερολογίου, η ημερομηνία ήταν 13 Νοεμβρίου.

Στις 28 Οκτωβρίου 1912, πραγματοποιήθηκε δοξολογία στον παλαιό Μητροπολιτικό Ναό Σερρών για να εορταστεί η νίκη των συμμάχων Σέρβων και Μαυροβούνιων. Κατά την ομιλία του, ο μητροπολίτης Απόστολος καταδίκασε έντονα τις βιαιότητες των Βουλγάρων εις βάρος των Τούρκων κατοίκων στις Σέρρες, καλώντας τον στρατηγό Κοβάτζεφ να σταματήσει «τας ασπλάχνους πράξεις». Μετά τη δοξολογία, δεξιώθηκε Βούλγαρους αξιωματικούς και Έλληνες προκρίτους στο μητροπολιτικό μέγαρο, εκφράζοντας την επιθυμία για συνύπαρξη και σταθερότητα στην περιοχή.

Στις 27 Οκτωβρίου 1912, οι Βούλγαροι στρατιώτες που είχαν εισέλθει στην πόλη των Σερρών άρχισαν να κακοποιούν τους Τούρκους κατοίκους, ιδιαίτερα τους πρόσφυγες που είχαν καταφύγει εκεί από τα γύρω χωριά. Σε αυτή τη μέρα βίας, υπολογίζεται πως πάνω από τετρακόσιοι Τούρκοι σκοτώθηκαν. Οι Βούλγαροι προχώρησαν επίσης στη μετατροπή του Εσκί Τζαμιού σε ναό αφιερωμένο στον Άγιο Βόριδα. Οι Έλληνες εκκλησιαστικοί ηγέτες, ο μητροπολίτης Σερρών Απόστολος και ο επίσκοπος Αμβρόσιος, κατέβαλαν σημαντικές προσπάθειες να σταματήσουν τις βίαιες πράξεις των Βουλγάρων. Παρά τις κακές καιρικές συνθήκες και τους κινδύνους που αντιμετώπιζαν οι ίδιοι, περιφέρονταν στην πόλη, παρακαλώντας για την επιείκεια και τον οίκτο προς τους άμαχους Τούρκους

O Βούλγαρος στρατηγός Στίλιαν Κοβάτσεφ Στις 26 Οκτωβρίου 1912, ημέρα Παρασκευή, ο Βούλγαρος στρατηγός Στίλιαν Κοβάτσεφ (Стилиян Ковачев) μπήκε στις Σέρρες με στρατιωτική δύναμη, η οποία περιλάμβανε συνολικά 25.000 πεζούς και ιππείς. Οι Βούλγαροι κατέλαβαν όλα τα δημόσια κτήρια, όπως το διοικητήριο, τους στρατώνες και το νοσοκομείο, εγκαθιστώντας μια ολοκληρωτική κατοχή στην πόλη. Ο Στόεφ διορίστηκε πολιτικός διοικητής, αλλά σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Χαματζήεφ.

Μια καταλυτική πληροφορία από το Σιδηρόκαστρο που οδήγησε στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον Ελληνικό Στρατό, 1912 Ολες οι χώρες, αν και σύμμαχες, είχαν επιστρατεύσει τους κατασκόπους τους, προσπάθουν να συλλέξουν χρήσιμες πληροφορίες για τις κινήσεις των στρατών.  Ο πράκτορας  Αθανάσιος (Θανάσης) Σουλιώτης, με το ψευδώνυμο Νικολαΐδη ς   μεταβαίνει στο Σιδηρόκαστρο, για να συναντήσει τον Βούλγαρο στρατηγό Τεοντόροφ.   Αθανάσιος Σουλιώτης-Νικολαΐδης Στην είσοδο, του στρατιωτικού νοσοκομείο, κάποιος τον φωνάζει στα ελληνικά και του αποκαλύπτει την πιο κρίσιμη πληροφορία του πολέμου. Τα λόγια του ήταν τα εξής: «Γνωρίζω οτι σπεύδουν προς Θεσσαλονίκη, οι Βούλγαροι.  Ειδοποίησε την Αθήνα». Φίλιππος Νίκογλου Την πολύτιμη πληροφορία, έδωσε ο γιατρός του Βουλγαρικού στρατού, Φίλιππος Νίκογλου, Έλληνας  γιατρός , αλλά με βουλγαρική υπηκοότητα. Ο Νίκογλου άκουσε στο νοσοκομείο, ότι ετοιμάζονταν η άμαξα του Βουλαλγαρου Τσάρου, για να μεταβεί στην Θεσ...

Ζωγραφιά των Σερρών από Βούλγαρο το 1912  Στις 25 Οκτωβρίου 1912, βουλγαρικά στρατεύματα δέκα χιλιάδων ανδρών εισήλθαν στην πόλη των Σερρών από τις περιοχές του Νευροκοπίου και της Ζίχνας.   Οι Έλληνες κάτοικοι, με επικεφαλής τον μητροπολίτη Απόστολο, υποδέχθηκαν τους Βούλγαρους στρατιώτες ως συμμάχους και ελευθερωτές.  Τους επιφύλαξαν θερμή υποδοχή στον Άγιο Γεώργιο Κρυονερίτη, με τραγούδια και κωδωνοκρουσίες, προσφέροντας στεφάνι από φυσικά άνθη στον συνταγματάρχη Θεοδώρωφ (Georgi Todorov), τον αρχηγό της βουλγαρικής στρατιωτικής δύναμης. Η βουλγάρικη δύναμη με Δοιηκητή τον Georgi Todorov άνηκε στην 7η βουλγάρικη Μεραρχία Πεζικού Ρίλα .

Στις 24 Οκτωβρίου 1916, μεγάλος αριθμός κατοίκων της Τζουμαγιάς (σημερινής Ηράκλειας) μετατοπίστηκαν από τους Βούλγαρους στη Βουλγαρία και στη Σερβία,. Όταν επέστρεψαν το 1918, μετά τη λήξη του πολέμου και την αποχώρηση των βουλγαρικών δυνάμεων, δεν μπόρεσαν να εγκατασταθούν στον ίδιο χώρο όπου βρισκόταν η παλιά κωμόπολή τους. Αντίθετα, εγκαταστάθηκαν περίπου ένα χιλιόμετρο δυτικά, αρχικά ζώντας σε σκηνές και αργότερα σε ξύλινα παραπήγματα που κατασκεύασε το Δημόσιο για να τους στεγάσει προσωρινά. Η ανείπωτη ιστορία ξεριζωμού της Τζουμαγιάς Γράφει η Ειρήνη Χατζοπούλου Η Ομηρία, το βιβλίο της Φανής Κεχαγιά είναι ένα βιβλίο που μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει στην κατηγορία του ιστορικού μυθιστορήματος, εφόσον ξεδιπλώνεται πάνω στα ιστορικά γεγονότα των Βαλκανικών πολέμων και της Βουλγαρικής κατοχής στη Μακεδονία. Επιπλέον, μια σωρεία ιστορικά υπαρκτών, πολιτικών και στρατιωτικών προσωπικοτήτων, που πρωταγωνίστησαν σε αυτά, συμπληρώνουν την ανθρωπογεωγραφία του βιβλίου. Φέρει επίσης στοιχε...

Ο τουρκικός στρατός πρακτικά παρέδωσε αμαχητί το Δεμίρ Ισσάρ και τις Σέρρες στον προελαύνοντα βουλγαρικό.Έτσι περιέγραψε την προέλαση των Βουλγάρων η εφημερίδα Εστία στις 24 και 25 Οκτωβρίου Στις 24 Οκτωβρίου 1912, ο Διοικητής και Φρούραρχος των Σερρών, Νατζή Πασάς, πληροφορήθηκε την προσέγγιση του βουλγαρικού στρατού και αποφάσισε να εγκαταλείψει την πόλη με όλη τη φρουρά του, η οποία περιλάμβανε 2.000 λογχοφόρους, 13 τηλεβόλα και μία πυροβολαρχία.  Η φυγή του άφησε την πόλη ουσιαστικά χωρίς άμυνα. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, μια βουλγαρική συμμορία 80 κομιτατζήδων, υπό την ηγεσία του Αρχικομιταζή Τσαγκώφ ( Георги Занков) , μπήκε στις Σέρρες. Την εποχή εκείνη, οι Σέρρες είχαν πληθυσμό περίπου 45.000 κατοίκων, από τους οποίους 27.000 ήταν Έλληνες, 15.000 Τούρκοι και 3.000 Εβραίοι. Η παράδοση της πόλης έγινε χωρίς μάχη, βάσει πρωτοκόλλου που είχαν υπογράψει τα τέσσερα βαλκανικά κράτη. Ωστόσο, οι συμφωνίες αυτές δεν έδιναν δικαίωμα μόνιμης κυριότητας επί των κατακτημένων εδαφών. Με...

Ο ο τουρκικός στρατός πρακτικά παρέδωσε αμαχητί το Δεμίρ Ισσάρ και τις Σέρρες στον προελαύνοντα βουλγαρικό.Έτσι περιέγραψε την προέλαση των Βουλγάρων η εφημερίδα Εστία στις 24 και 25 Οκτωβρίου. Στις 23 Οκτωβρίου 1912, κατά τη διάρκεια του Α' Βαλκανικού Πολέμου, οι βουλγαρικές δυνάμεις κατέλαβαν το Σιδηρόκαστρο, μια στρατηγικά σημαντική πόλη της Μακεδονίας. Εκείνη την εποχή, η πόλη είχε συνολικό πληθυσμό 4.650 κατοίκων, οι οποίοι προέρχονταν από διαφορετικές εθνοτικές ομάδες: 3.000 Τούρκοι 1.000 Έλληνες 400 Ρωμνιόγυφτοι (μια ονομασία που συχνά χρησιμοποιούνταν για Ρομά ελληνικής καταγωγής) 200 Κιρκάσιοι 50 Βούλγαροι

Στις 23 Οκτωβρίου 1912, εννεαμελής επιτροπή με επικεφαλής τον βοηθό επίσκοπο του Μητροπολίτη Χριστουπόλεως, έναν μετέπειτα αναγνωρισμένο ως Άγιο, συναντήθηκε με την εμπροσθοφυλακή του βουλγαρικού στρατού. Η επιτροπή είχε σκοπό να διαπραγματευτεί τους όρους για την παράδοση της πόλης. Η βουλγαρική εμπροσθοφυλακή οδήγησε την επιτροπή ενώπιον του συνταγματάρχη Θεοδώρωφ, ο οποίος αποδέχθηκε τις προτάσεις τους. Στη συνέχεια, διέταξε τη συγκρότηση μιας δεκαμελούς διοικητικής επιτροπής για τη διαχείριση της πόλης έως την άφιξη του στρατού. Η επιτροπή αυτή αποτελούνταν από τρεις Έλληνες, τρεις Βούλγαρους, τρεις Τούρκους και έναν Έλληνα ως δήμαρχο, προσωρινά υπεύθυνο για τη διοίκηση της πόλης.

Στις 22 Οκτωβρίου 1912, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, Έλληνες αντάρτες υπό την ηγεσία του καπετάν Γιαγκλή (Γιαγλής) άρχισαν την μάχη για την απελευθέρωση της Νιγρίτας από τον οθωμανικό ζυγό.  Το 1912, είχε αποφασισθεί από το Ελληνικό Γενικό Επιτελείο ο σχηματισμός σωμάτων προσκόπων, που θα χρησιμοποιούνταν στη Μακεδονία μαζί με σώματα μακεδονομάχων ως προπομποί του ελληνικού στρατού. Ενώ λοιπόν ακόμη ο ελληνικός Στρατός μαχόταν έξω από τη Θεσσαλονίκη και πριν την απελευθερώσει, ο καπετάν Γιαγκλής μπόρεσε να καταλύσει τις οθωμανικές φρουρές και να καταλάβει την πόλη και την περιοχή «εν ονόματι της Ελλάδος». Ο καπετάν Γιαγκλής ανέλαβε λοιπόν το έργο, της απελευθέρωσης της περιοχής μας, πριν προλάβει να την καταλάβει ο βουλγαρικός στρατός: ¨…την 23ην Οκτωβρίου κατελήφθη υπό Ελληνικού Ανταρτικού Σώματος, διατελούντος υπό την αρχηγείαν του γνωστού Έλληνος οπλαρχηγού κ. Γιαγκλή, η Νιγρίτα και υψώθη εν αυτή η Ελληνική Σημαία. Οι εν αυτή και πέριξ Ελληνικοίς χωρίοις ένθα επίσης ...